T. C. Bartin üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ TÜrk diLİ ve edebiyati anabiLİm dali yeni TÜrk edebiyati biLİm dali 2000-2010 arasi küÇÜrek öYKÜde postmodern izler yüksek lisans tezi hazirlayan tezcan kurt danişMan prof

 
3.5.2.4.3. Ferit Edgü/ Do Sesi 
Beklenti
(s. 14) başlıklı anlatıda anlatı kişilerinden olan ve hasta yatağında 
“Niçin 
ölemiyorum? diye in
(leyen)” bir anne ile 
“Biraz sabret, ölürsün.”
diye annesini 
avutmaya çalışan bir çocuk arasında geçen diyaloglar ironiyi oluşturmaktadır. Şöyle ki, 
hasta olmasına rağmen neden ölemediğini sorgulayan anlatı kişisi anne, aynı zamanda 
oğluna, babasını özlediğini, ona kavuşmak istediğini söyler. Çocuk, baba kelimesini 
hınzırca bir düşünüşle öz babası olarak algılayıp 
“Babamı mı özledin?” 
diye ironi 
yapar. Ama annesinin bahsettiği kocası değil, seneler önce ölen kendi babasıdır. Durum 

---

145 
ortaya çıkınca çocuk 
“Nasıl olsa yakında göreceksin anneciğim.” 
diyerek olacak olan 
bir olaya yani ölüme bir olağanlık anlamı katarak anneyi bulunduğu durumda bile 
güldürmeye çalışmaktadır. Bir anlamda yaşanılan an ile ölüm mefhumunu alaya alarak 
ironi yapmıştır. 
Arşivden 
(s. 20) başlıklı anlatıda anlatı kişisinin büyükbabasının nasıl, nerede ve 
ne zaman öldüğüne dair üç tane belgeden söz edilmektedir. Bu belgelerden birincisine 
göre anlatı kişisinin büyükbabası “
Büyük Savaşta şehit düşmüş.”, 
ikincisine göre
“… 
savaş sırasında askerden kaçtığı için kurşuna dizilmiş.”, 
üçüncüsüne göre ise 
büyükbabasının
“…döşeğinde öldüğü…” 
yazmaktadır
. 
Dikkat çeken durum ise 
arşivdeki her üç belgede de anlatı kişisinin büyükbabasının
“…ölüm yeri ve tarihinin 
aynı olması”
dır; ancak, anlatı yazarı, büyükbabanın ölüm yeri ile tarihinin aynı 
olduğunu ifade ederek bir çelişkiye düşmüştür. Zira büyükbabanın resmi belgelere göre 
ölüm tarihleri aynı iken ölüm yeri farklıdır. Yazar anlatısında, resmi belgelerin her 
zaman gerçeği yansıtmayabileceğini dair düşüncesini ile Türkiye’deki arşivcilik 
sistemini ironik bir biçimde eleştirmiştir.
16 kelimeden oluşan 
Sorunsuz
(s. 25) başlıklı anlatı, son soluğunu verirken saate 
bakmasının her hangi bir yararı olmayacağını söyleyen anlatı kişisi için zamanın ölüm 
döşeğinde anlamsızlaştığı, 
saat
üzerinden ironik bir biçimde anlatılmıştır. Adeta ölüm 
karşısında hayatla dalga geçilmiştir. Bir anlamda ironi yapılmıştır. Zira Kur’an-ı 
Kerim’deki Ankebut Suresi’nin 
“Kullu nefsin zâikatul mevti summe ileynâ turceûn.”
yani 
“Her nefis, ölümü tadacak, sonra döndürülüp bize getirileceksiniz.” 
(DİB, 2012, 
402) şeklindeki 57. ayeti, anlatıda geçen ölüm zamanı gelince hiçbir şeyin önemli 
olmadığını fikrini desteklemektedir. 
Üşüyen 
(s. 33) başlıklı anlatı, anlatı kişilerinden birinin diğerini 
“(…) öldüğünde 
‘yatacağı’ mezarı ziyarete götür(erek) (…) mezarcıya, mezarın üstüne örten kalasları 
kaldır
(tmasıyla)” başlar, “
mezarın dört duvarının mermerlerle kaplı
(yken)”, dibinin ise 
nemli toprak olduğunu görmesiyle birlikte farklı bir mecraya ulaşır. Çünkü anlatının son 
bölümünde mezarın dibinin mermerle kaplı olmaması, anlatı kişisinin öldüğünde 
“(…) 
çok üşüyeceğim.”
sözüyle, ölmeyeceğini düşünen günümüz insanın hem mezar 
yaptırması hem de öldükten sonra mezarda dünyevi hiçbir acının çekilmeyeceğini bile 
bile üşüyeceğini belirtmesi şeklinde ironi vardır.
Dil
(s. 37) başlıklı anlatıda, anlatı kişisi yazılı ana dili olmadığı için başkalarının 
anadiliyle eserlerini yazmaktadır. Ana dilleriyle eser yazdığı insanlar, yazarı yani yazılı 
bir dili olmayanları “
hor gör
(mekteydiler)”. Yazar da kendilerini hor gören insanları 

---

146 
öyküleri yoluyla üstelik onların ana dilinden hor görür. Bu durum öyküde 
“ortak dil 
denilen bu olsa gerek”
denilerek ironik hale getirilmiştir. Normalde ortak dil, insanların 
buluşma noktalarını içermektedir; ancak, burada tam tersi ifade edilerek ortak dille nasıl 
birbirlerini anlamadıkları ya da aynı payda da buluşmadıkları belirtilmiştir. 
Şanslı
(s. 39) başlıklı anlatıda yaşlı amcası tarafında çapkın olarak düşünülen 
gencin, bütün gün mezarlıklarda olduğunu dile getirmesiyle amcasının bütün dikkati bu 
mekâna yoğunlaşır. Ona göre bir genç mezarlıklarda ne yapabilir ki? Gelincik, zehirli 
mantar, tarla fareleri ve çingene kızlarını gördüğünü söyleyen gencin amcası, ondan 
kendisini de mezarlığa götürmesini ister. Çünkü bu yaşına gelinceye kadar o, mezarlıkta 
çingene kızı görmemiştir. Burada yaşlı adam, yeğeninin moral bozukluğunun, öbür 
dünyanın hatırlandığı mezarlıkta çapkınlık yaptığını düşünmektedir. Bu düşüncenin 
düşünülmesi anlatıdaki ironiyi ortaya koyar.
18 kelimeden oluşan 
İtiraf
(s. 51) başlıklı anlatıda bir zamanlar Afrika’da 
bulunmuş ve kendisini hiçbir zaman onların arasında bir yamyam olarak yabancı 
görmediğini ifade eden anlatı kişisi, kendisine sorulan soruya, bir insanın duymak bile 
istemediği yamyam kelimesiyle cevap vererek ironi yapmıştır.
Çaresiz
(s. 79) başlıklı 
“Sonunda bir köpeği evlat edindi.” 
şeklinde beş kelimeden 
oluşan anlatıda, günümüz insanın içine düştüğü durum olumsuzlanmıştır. Yalnız 
yaşayan insanların köpek beslemeleri, kent insanının yalnızlığı ironik bir biçimde 
eleştirilmiştir. Artık insanlar evlenip çocuk doğurmak yerine veya çocuklarını iyi bir 
şekilde yetiştirip yaşlandıklarında etraflarında durup kendilerine bakmayı düşünmek 
yerine yalnız kalmayı tercih ettikleri için evlerine köpek alarak onlarla yalnızlıklarını 
giderme yoluna gitmektedirler. Evlat kelimesi bir insan için kullanırken, bu anlatıda bir 
köpek için kullanılmıştır. Bu da insan gerçekliği için bir tezatı oluştururken, yapılan bu 
tezat ise ironiyi ortaya koymaktadır.