T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

miyyasi nisbatan yahshi rivojlangan ular miyya hajmi 750 - 900 sm hatto

-5

Vengriyada topilgan arxanropda 1300 - 1400 sm bo'lgan. Bosh miyani taraqqiy qilishi umumiy rivojlanishi bilan bog'liq bo'lib qolmay bo'yning o'sishiga ham olib kelgan. Yava orolida pitekantroplar bo'yi 165 - 170 sm bo'lgan. Lekin arxantroplar skeletini maymunlarga hos belgilari ham bo'lgan. Ularning jag'i katta bo'lib, iyakni oldinga chiqmaganligi, peshanasining qiya tuzilganligi, miyya yarim sharlarining chap bo'lagini o'ng bo'lagiga nisbatan kattaroq bo'lganligi bilan harakterlanadi. Bu ularning o'ng qo'lni ko'proq ishlatganligidan dalolat beradi. Ko'zlarining ustida yaxlit suyak bo’rtmasi bo'lgan - qosh suyagidir. Pitekantrop biroz engashib yurgan.




11-rasm. Pitekantrop.




Pitekantroplar tayoq uchini o'tkir qilishni bilganlar, tosh qurollar yasaganlar, uchi o'tkir tayoq yordamida o'simlik ildizlarida kovlab olganlar. Eng qadimgi odamlar chidamli, ehtiyotkor ovchilar bo'lib, yovvoyi hayvonlarni pana joylarda poylaganlar, jamoa bo'lib ular kiyik hatto fillarni ham ovlaganlar. Ular hayvonlar davriy migrassiyasini kutib undan foydlanganlar. U ov qilish uchun o'zining yashaydigan joyidan uzoqlashib yana o'z joyiga yo'l topishni bilganlar. Ularning bosh miyyasi va bo'yin qismini tuzilishiga qarab olimlar ularda tovush organlari har-xil, murakkab ovozlarni tovushlarning chiqarilishga imkon bergan deyishadi.

Ular imo - ishoralar, aftlarini har xil qilib mimika va tovushlar orqali bir- birlari bilan aloqada bo'laganlar. Jamoa bo'lib yashash faqat tovush, imo - ishora yuz qiyofasini o'zgartirish bilan bir qator ijtimoiy munosabatlari ham rivojlanishiga, erkaklarini ov qilib, ayollar esa ozuqaga boy o'simlik va uning organlarini yig'ishga sababchi bo'lgan.