T. A. Xo’jaqulov «muammo tahlili va yechim» fanidan

Yechim turlari. 
Kompromiss 
– o‘zaro murosa asosida erishilgan kelishuv 
Intuitiv yechim
– faqat ichki tuyg‘u, birdan kelgan fikr (ozereniya) 
asosida qilingan tanlov. 
Mulohaza asosidagi yechim
– bu bilim yoki to‘plangan 
malakalarga asoslangan tanlov. 
Ratsional yechim
– bu ko‘pincha oldingi tajribalardan holi holda 
analitik jarayon asosidagi yechimdir.
 
Boshqaruv sohasi uchun xos bo‘lgan bir necha turdagi yechimlar 
mavjud: 
Loyihalashtirishda quyidagi yechimlar qabul qilinadi:
katta masala va biznes tabiati yechimlari xaqida;
maqsadlar haqida;
tashqi muhit bilan munosabati haqida;
qo‘yilgan maqsadga erishish uchun tashkilot tomonidan tanlangan 
strategiya va taktika haqida. 
Kompaniya faoliyatini tashkillashtirish jarayonida quyidagi 
qarorlar qabul qilinadi: tashkilot ishini tuzish, tizimlash; turli bloklar 

---

6 
ishlashini muvofiqlashtirish; bo‘lim rahbarlari o‘rtasida vakolatlarni 
taqsimlash; tashqi muhitning o‘zgarganida tashlikot tuzilishi haqida. 
Xodimlarni motivatsiyalash jarayonida quyidagi qarorlar qabul 
qilinadi: qo‘lostidagilarning ehtiyojlari; ularning ehtiyojlarini 
qondirish; qo‘lostidagilarning ish unumdorligi va ularning ishdan 
qoniqishi haqida. 
Nazorat 
jarayonida 
quyidagi 
qarorlar 
qabul 
qilinadi:ish 
natijalarini o‘lchovi; ushbu natijalarning bahosi; tashkilot maqsadiga 
qanchalik erishilganligi; maqsadni tuzatish kiritish haqida. 
1.2.
 
Ratsional yechimni qabul qilish bosqichlari 
Ratsional yechimni qabul qilish bosqichlarini bir nechta ketma –
ketlik asosida o‘rganilgan. (1.2.1 -sxema). 
1.2.1 –sxema.
 
 
Muammoni tahlili va hal qilish metodlari. 
Qarar qabul qilishni bilish boshqaruv funksiyalari uchun zarur, 
shu sababli qaror qabul qilish jarayoni boshqaruv nazariyasining 
asosidir.
Uning boshqalardan ajralib turuvchi xususiyatlari bo‘lib:
Muammo tashxisi 
Cheklovlar va me’zonlarni aniqlash va ifodalash 
Muqobil variantlarni aniqlash 
Variantlar tahlili 
Echimni amalga oshirish 
Qayta aloqa 
Natijani baholash 

---

7 
•
Ilmiy metoddan foydalanish, ya’ni kuzatib turish, gipotezalarni 
shakillantirish, gepotezalarni aniq va ishonchliligini tasdiqlash.
•
Tizimga orientatsiyalanish. 
•
Turli modellardan foydalanish.
Modellar turlari: jismoniy, analogli (tashkiliy sxema, grafik), 
matematik (obekt yoki xarakatlarni ta’riflashda 
simvollardan 
foydalanish).