Sıvı & Elektrolit Bozuklukları

B. Serum Elektrolitleri

Elektrolit bozukluğuna yol açan nedenler hikayenin, altta yatan hastalıkların ve ilaçların gözden geçirilmesi ile saptanabilir.

C. İdrar Değerlendirmesi

Bir elektrolitin idrardaki konsantrasyonu o elektrolitin renal yönetimini ve böbrekler tarafından uygun şekilde atılımını veya tutulumunu gösterir. Böbreklerden günlük elektrolit atılımını değerlendirmek için 24 saatlik idrar toplanması altın standarttır ancak zaman alıcı ve zahmetli bir işlemdir. Spot idrar kullanılarak bir elektrolitin fraksiyonel atılımının (FE_X) hesaplanması daha kullanışlı bir yöntemdir.

Yüksek fraksiyonel atılım renal atılımı gösterirken (düşük ihtiyaç veya alektrolit atılımı), düşük fraksiyonel ekskresyon renal geriemilimi gösterir (fazla ihtiyaç veya elektrolit retansiyon). Fraksiyonel ekskresyonun hesaplanması özgün bir elektrolit bozukluğunda böbreklerin uygun cevabı verip vermediğinin değrelendirilmesinde klinisyene yol göstericidir.
D. Serum Ozmolalitesi
Solut konsantrasyonu ozmolalite ile ölçülür. Kilogram sudaki ozmoller ozmolalite, litre solüsyondaki ozmoller ise ozmolariteyi belirler. Klinikte, fizyolojik solüt konsantrasyonlarında (285-295 mosm/kg), her iki ölçüm birbiri yerine kullanılabilir. Tonisite hücre membranından serbest geçemeyen ozmolleri ifade eder. Hücre membranının iki tarafındaki ozmol konsantrasyon farkı ozmoza ve sıvı geçişine, susamanın uyarılmasına ve antidiüretik hormon (ADH) salınımına yol açar. Hücre membranından kolaylıkla geçebilen maddeler (Ör; üre, etanol) ineffektif ozmoller olup kompartmanlar arasında sıvı geçişine neden olmazlar.
Serum ozmolalitesi aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanabilir.

Ozmolalite = 2 [Na⁺ (mEq/L)]+[Glukoz (mg/dl)/18]+[BUN (mg/dl)/2,8]

(1 mozm/L glukoz, 180 mg/L’ye ve 1mozm/L üre azotu, 28 mg/L’ye eşittir). Sodyum hücre dışındaki ana katyon olup, eşit miktardaki anyonu da hesaba katmak için formülde ikiyle çarpılır. Ölçülen ve hesaplanan ozmolalite arasında 10 mosm/kg’dan daha fazla bir fark olması, etanol, metanol, izopropanol ve etilen glikol gibi ölçülmeyen ozmollerin varlığında ortaya çıkan ozmolal açığı akla getirir.