Suvning o’simliklar hayotidagi ahamiyati Tuproqdagi suv xillari va uning harakatlanishi Tuproqdagi suvning xususiyatlari

O’simliklarda suvning harakatlanishi. Quyida suv rejimi, ya’ni gomoyogidrik o‘simliklar suvni shimishi, tanasi bo‘ylab o‘tkazishi va ajratishi bilan tanishamiz. Bundan oldin o‘simliklar tuproqdagi suvni o‘zlashtirishida ildiz sistemasining roli bi­lan tanishgan edik. O‘simliklar tanasida suvning qanday harakatlanishi fiziologiya kursida batafsil o‘rganiladi. Ildiz tukchalari vositasida tuproq zarrachalaridan shimib olingan suv ildiz po‘stlog‘ining parenximasi orqali endodermaga, so‘ngra o‘tkazuvchi hujayralar orqali markaziy silindrga yetib boradi. Markaziy silindrning parenxima hujayralari ildiz bosimining manbai bo‘lib xizmat qiladi; markaziy silindr bo‘ylab suv poyaning barglar tomon ko‘tarilib boradigan transport sistemasiga borib qo‘shiladi, ya’ni poyaning o‘tkazuvchi naychalari orqali harakatlanadi. O‘simliklarda suv potensialining gradienta tu­fayli suv joydan-joyga ko‘chadi, chunki o‘simliklarni o‘rab turgan havo muhitidagi suv poteitsiali, odatda, ancha past bo‘ladi. Mezofill hujayralari orqali bug‘lanadigan suv havoning suv bug‘lari bilan kam to‘yingan qatlamiga o‘tadi. Bunda hujayralarning so‘rish kuchi ortadi, demak, suv poteitsiali gradienti ham kuchayadi. Barg og‘izchalari orqali suv bug‘lanishi kuchayishi, ya’ni transpiratsiya intensivligi ortishi bilan suvning o‘simlik bo‘ylab harakatlanishi tezlashadi.