Sud tibbiyotidan ukuv nazorat dasturi

VIII. TRANSPORT TRAVMASI
1. Transport travmasining 6 ta turini keltiring:

avtomobil*

rels*

traktor*

aviastion*

velosiped*

suv*

yul;

dala;

xavo;

motor.
2. Avtomobil travmasining 6 ta turini kursating:

xarakatlanayotgan avtomobil kismlari bilan zarb*

bosib utish*

avtomobil salonidagi travma*

avtomobildan yikilish*

avtomobil kismlari bilan sikilish*

murakkab*

tanani kapotga yikilishi;

tanani otib yuborilishi;

tanani sirpanishi;

tanani erga tushishi.
3. Avtomobil travmasida kuzatiladigan jaroxatlarning 4 guruxini kursating:

maxsus*

xos*

xos bulmagan*

imitastion*

tanani turtilishi;

gildirakning tana ustiga chikishi;

gildirakni tanadan tushishi;

tanani sudralishi.
4. Xarakatlanayotgan engil avtomobilni shaxsning urib yuborish 4 fazasini kursating:

zarb*

tanani kapotga yikilishi*

tananing otib yuborilishi*

tananing sirpanishi*

tanani turtilishi;

gildirakni tana ustiga chikishi;

gildirakni tanadan tushishi;

tanani sudralishi.
5. Avtomobilni shaxsning bosib utishining 5 fazasini kursating:

zarb*

tanani turtilishi*

gildirakni tana ustiga chikishi*

gildirakni tanadan tushishi*

tanani sudralishi*

tanani kapotga yikilishi;

tanani otib yuborilishi;

tanani sirpanishi;

tanani erga yikilishi.

6. Xarakatlanayotgan avtomobil kuzovidan yikilishning 3 ta fazasini kursating:

tananing kuzov kismlariga urilishi*

tanani erga yikilishi*

tanani sirpanishi*

tanani turtilishi;

tanani otib yuborilishi;

tanani otib yuborilishi.
7. Avtotravmadagi 3 ta maxsus jaroxatning kursating:

gildirak shinasi protektorining aks izi*

old koplamasining aks izi*

chiroklarning aks izi*

tukima defekti;

chaykalish zonasi;

shilinish zonasi.
8. Avtotravmadagi 5 ta xos jaroxatning kursating:

bamper jaroxat*

kobirgalarning kuplab ikki tomonlama jaroxatlanishi*

kalla suyaklarining bosh miyaga botib kirib maydalanib sinishi*

shofyorda tush suyagining sinishi*

sirpanish izlari*

avtomobil salonida travma;

gildirakning bosib utishi bilan boglik shikastlanishlar;

nafas yullarida shillikning tuplanishi;

upka va yurak yuzasida mayda kon kuyilishlar;

parenximatoz a'zolarning kon bilan tulishi.
9. Xarakatlanayotgan avtomobilning oldingi kismlari bilan zarb ta'sirida yuzaga keladigan 4 ta maxsus va xos jaroxatlarni kursating:

chiroklarning aks ta'siri*

tananing old va orka yuzalarida kuplab jaroxatlarning bulishi*

bamper sinish*

sirpanish izlari*

tomir ichi bosimining ortishi;

yukori kovak vena tizimida teskari kon aylanishi;

kukrak bushligidagi manfiy bosim;

tomirlar utkazuvchanligining ortishi.
10. Avtomobil gildiraklari tanani tula bosib utganda vujudga keladigan 4 ta maxsus va xos jaroxatlarni kursating:

tana va kiyimlarda protektor izi*

kon bilan tulgan teri muskul «chuntaklarining» xosil bulishi*

kobirgalarning ikki tomonlama kuplab sinishi*

ichki a'zolarning yorilishi*

tush suyagi va kobirgalarning old kismini shikastlanishi;

yuzidagi jaroxatlar;

kul oyoklarda, tananing chap tomonidan shikastlanishlarning bulishi;

11. Shofyorning salon ichidagi jaroxatlanishining 4 ta xos belgilarini kursating:

tush suyagi va kobirgalarning old kismini shikastlanishi*

yuzidagi jaroxatlar*

kul oyoklarda, tananing chap tomonidan shikastlanishlarning bulishi*

ikkala kaftning shikastlanishi*

tana va kiyimlarda protektor izi;

kon bilan tulgan teri muskul «chuntaklarining» xosil bulishi;

kobirgalarni ikki tomonlama kuplab sinishi;

ichki a'zolarning yorilishi.
12. Avtomobil kuzovidan yikilishga xos bulgan 3 ta jaroxatni kursating:

2 chi buyin umurtkasi tishsimon usimtasining sinishi*

tanada sirpanish izlari*

ichki a'zolarning chaykalishi belgilari*

tush va plevraning old kismlarini shikastlanishi;

tananing chap tomonida shikastlanishlarning mavjudligi;

ikkala kaftning shikastlanishi.
13. Avtomobil jaroxatining 2ta kanday turida buyin umurtkalarining «kamchisimon» sinishi vujuga kelishi mumkin:

avtomobil salonida jaroxatlanganda*

xarakatlanayotgan avtomobil kismlari bilan zarb etkazilganda*

gildirakning bosib utishi bilan boglik shikastlanishlarda

gildirakning bosib utishi bilan boglik bulmagan shikastlanishlarda.
14. Bamper jaroxatlarning extimoliy 4 ta turini ayting:

shilinma*

kontalash*

yara*

sinish*

bugimlarning chikishi;

jigarning yorilishi;

ichki a'zolarning chaykalishi;

bosh miyaning lat eyishi.
15. Rels travmasida jaroxatlarning 2 guruxini kursating:

gildirakning bosib utishi bilan boglik shikastlanishlar*

gildirakning bosib utishi bilan boglik bulmagan shikastlanishlar*

ifloslanish tasmasi;

surtilish tasmasi.
16. Relsli transport vositasi bosib utishiga xos bulgan ikkita 2ta jaroxat turini kursating:

bosilish tasmasi*

shilinish tasmasi*

ifloslanish tasmasi;

surtilish tasmasi.
17. Rels travmasida bosilish va shilinish tasmalarining 3 ta sud tibbiy axamiyatini kursating:

jaroxat turini – relsli transport vositasining gildiraklari bosib utganligi kursatadi*

murdaning relsdagi xolati xakida fikr bildirish mumkin*

bosib utish yunalishi xakida fikr bildirish mumkin*

poezd tezligi xakida xakida fikr bildirish mumkin;

jaroxatning xayotiyligi xakida xakida fikr bildirish mumkin;

jaroxatning ogirlik darajasini kursatadi.
18. Gildirak bosib utganda tananing relsga karagan yuzasidagi bosilish tasmasining 2 ta farkli belgilarini kursating:

karama karshi tomondagiga nisbatan ingichki*

tana bulinganda prokismal va distal kismlarida uning kengligi bir xil*

karama karshi tomondagiga nisbatan kengrok;

tan kismlarga ajratilganda teng bulmagan bulaklarga bulinadi.

19. Gildirak bosib utganda tananing gildirakka karagan yuzasidagi bosilish tasmasining 2 ta farkli belgilarini kursating:

karama karshi tomondagiga nisbatan kengrok*

tan kismlarga ajratilganda teng bulmagan bulaklarga bulinadi*

karama karshi tomondagiga nisbatan ingichki

tana bulinganda prokismal va distal kismlarida uning kengligi bir

xil;
IX. FIZIK OMILLAR TA'SIRIDAGI ShIKASTLANIShLAR
1. Issik urishning 3 davrini kursating:

farksizlik (komatoz) davri*

kuzgalish davri*

xoldan toyish davri*

latent davri;

tinchlik davri;

yomonlashuv davri.
2. Isik urishi natijasida vafot etgan shaxslar murdasida aniklanadigan 6 ta ichki uzgarishlar:

miya tukimasiga kon kuyilishi

nafas yullarida shillik yigilishi*

yurak va upka yuzasiga mayda kon kuyilishlar*

parenximatoz a'zolarning kon bilan tulganligi*

bosh miya va uning pardalarini shishi va giperemiyasi*

konning kuyilishi*

ichki a'zolarning kam konligi;

tomirlarning yorilishi;

yurakning chap korinchasini kon bilan tulganligi;

yuzning shishi.
3. Olovga tirik tushganlikni kursatuvchi 5ta belgini kursating:

teridagi burmalar soxasida shikastlanmagan soxaning bulishi*

nafas yullarida kup mikdorda kurum bulishi*

ogiz bushligi, xalkum, xikildok shillik kavatlarining kuyishi*

konda karboksigemoglobinni aniklanishi*

kuyish pufakchalarida umumiy oksilning kup bulishi*

burmalar soxasida terining shikastlanishi

oshkozon va ichaklar shillik kavatlarining shikastlanishi;

konda metgemoglobinni aniklanishi;

siydik kopida oz mikdorda umumiy oksilning bulishi.

4. Ulimdan sung kuyishning 4 ta belgisini kursating:

uroksimon epidural gematoma*

bokser xolati*

nafas yullarida kurumning bulmasligi*

konda karboksigemoglobinni bulmasligi*

xolati

kalla suyaklarining choklarini sutilishi;

tananing ochik soxalarining kukarishi va shishinkirashi;

«goz terisi».
5. Past xaroratning a'zolarga 2 ta ta'sirini kursating:

sovukning umumiy ta'siri*

sovukning joyli ta'siri*

ichki a'zolarning tulakonligi;

sovukning destruktiv ta'siri.
6. Sovukning umumiy ta'sirining 5 ta xayotiy tashki belgilarini kursating:

gujunak bulib yotish*

korning erishi va murda ostida muz xosil kilishi*

ogiz va burun teshiklari atrofida surgichlarning vujudga kelishi*

tananing ochik soxalarining kukarishi va shishinkirashi*

«goz terisi»*

bokser xolati;

teri burmalarining shikastlanishi;

teri yuzalarida kuyish belgilarini aniklanishi;

burun va ogiz atrofida terining okarishi.

7. Sovukning umumiy ta'sirining 5 ta xayotiy ichki belgilarini kursating:

oshkozon shillik kavatiga kon kuyilishi – Vinogradov dogi*

yurak, aorta, arteriyalarning tulakonligi*

jigar xujayralaridan glikogen va glyukozaning yukolishi*

siydik kopining tulaligi*

talokning kam konligi;

jigar tukimasining kapsula ostida darz ketishi;

siydik kopining bushligi;

miya pardalarining kam konligi, miya korinchalarida suyuklikning kamayishi.
8. Sovuk urishni yuzaga keltiruvchi 4 ta tashki muxit omilini kursating:

shamol*

yukori namlik*

suvli muxit*

past xaroratning uzok ta'siri*

past namlik;

kuruk muxit;

yukori xaroratning uzok ta'siri;

shamolning yukligi.
9. Muzlashni yuzaga kelishiga moyillik yaratuvchi 6 ta omilini kursating:

ozginlik*

uta charchash*

gipo , adinamiya*

yosh (kariyalar, bolalar)*

utkir yoki sururnkali kasalliklar*

turli xil shikastlanishlarni mavjudligi*

inson buyi;

ogirligi;

teri rangi;

tanada sochlarning bulishi.
10. Joyli karshlik kursatuvchi tizimning muzlashni yuzaga kelishiga moyillik yaratuvchi 6 ta omilini kursating:

tor kiyim, poyabzal*

joyli trofik uzgarishlar*

oldin utkazilgan sovuk urish*

uzok muddat xarakatsizlik*

teri kalinligi;

teri rangi;

yangi xosilalarning mavjudligi;

oldin utkazilgan kuyish.
11. Elektr tokining ta'siri etish xususiyatini belgilovchi 5 ta sharoitni kursating:

tok tipi (uzgaruvchan, doimiy)*

tok kuchi va kuchlanishi*

teri va boshka tukimalarning karshiligi*

tutashish zichligi va ta'sir davomiyligi*

tana orkali utish yuli*

jabrlanuvchining yoshi va konstitutstiyasi;

tananing sochlanish darajasiga;

toki xiligi (zuraki, nozuraki);

ichilgan suyukliklar mikdoriga;

yakin masofadan metall buyumning mavjudligiga.
12. Elektrotok ta'sirining 4 ta ishonchli belgisini kursating:

elektrbelgi (xalkasimonburtma, zichlashgan, atrof tukimalardan kutarilish va markazida botiklik)*

elektrbelgi yuzasida metallanish*

terida utkazgich shaklining aks etishi*

terining gistologik tekshiruvida bushliklarning topilishi*

elektrmuljalning bulishi;

ta'sir yuzasida metall bulagini mavjudligi;

terida chakmok shaklining bulishi;

mikroskopik tekshiruvda mikroorganizmalarni aniklanishi.
13. Chakmok ta'sirida diagnostik axamiyatga ega bulgan 5 ta belgini kursating:

«chakmok shakli»*

metall jismlarning erishi*

kiyimlar va poyabzalni kulga aylanishi, undagi mixlarni erishi*

kuyish yarasi, sochlarningg kulga aylanish va korayishi kabi jaroxatlarni ulishi*

murda yakinida chakmok ta'siriga xos belgilar (shikastlangan daraxt, uning shoxlari)*

terida utkazgich shaklining bulishi;

naysimon suyaklarning kuplab shikastlanishi;

murda tanasining shishi;

kiyim va poyabzallardagi plastmass kismlarni erishi;

tanada yirtilgan shikastlanishlarning bulishi.

14. Elektr toki ta'sirining 3 turini kursating:

mexanik*

ximik*

termik*

biologik;

destruktiv;

travmatologik.

15. Elektr travmada issiklik ta'sirining ikki turini kursating:

elektrbelgi*

elektrkuyish*

щtanstmarka;

strangulyastiya.
16. Elektrtravmada axamiyatli bulgan organizmning 6 ta xolatini kursating:

yosh (kariyalar bolalar)*

kasallik*

dikkat omili*

ayrim fiziologik xolatlar (charchash, xomiladorlik va x.k.)*

mastlik xolati*

isib ketish*

muzlash;

inson buyi;

inson ogirligi;

teri rangi.
17. Elektrbelgining 3 ta xususiyatlarini kursating:

oval yoki aylana shakli*

ushlab kurilganda zich*

kratersimon shakli*

yulduz yoki X simon shakli;

ushlab kurilganda yumshok;

yilindrik shaklda.
X. SUD TIBBIY TOKSIKOLOGIYa
1. Zaxarlarning a'zolarga ta'sir shartlarining 4 guruxini keltiring:

zaxarning uzining xususiyati*

tashki muxit omillarining ta'siri*

zaxarning kirish yuli*

organizmning xususiyatlari*

zaxar konstitustiyasi;

zaxarning elektr xususiyatlari;

mexanik omillarning ta'siri;

yil mavsumi.
2. Zaxarning xususiyatlariga kura uning organizmga ta'sir etish 5 ta mezonini kursating:

zaxar mikdori va uning a'zolarda eruvchanligi*

zaxarning fizik xususiyatlari*

zaxar konstentrastiyasi*

vexikulum*

zaxarning saklash muddati*

zaxarning ta'sir etish muddati;

zaxarning ta'sir etish mexanizmi;

zaxar konstitustiyasi;

xavo xarorati;

yil mavsumi.
3. Zaxarning ta'sir etishida axamiyatli bulgan organizmning 5 ta xususiyatini kursating:

tana ogirligi (massa)*

jinsi*

yosh*

sezgirligi (idiosinkriziya)*

organizmni zaxarga urganishi*

nafas chikarish va olishning xolati;

oshkozon kattaligi;

kukrak kafasi kattaligi va xajmi;

korinning kattaligi va xajmi;

olayotgan nafas xajmi.
4. Xususiyatlariga kura zaxarlarning 2 ta asosiy guruxini kursating:

joyli ta'sir etuvchi zaxarlar*

rezorbtiv ta'sir etuvchi zaxarlar*

ekskretor ta'sir etuvchi zaxarlar;

inkretor ta'sir etuvchi zaxarlar.
5. Rezorbtiv ta'sir etuvchi zaxarlarning 3 ta guruxchasini kursating:

destruktiv*

konga ta'sir etuvchi*

funkstional*

struktur;

zardobli;

morfologik.
6. Uyuvchi moddalar bilan zaxarlanishlarning 3 turi:

kislotalardan*

ishkorlardan*

fenol va uning xosilalaridan*

ogir metallar tuzlaridan;

alkaloidlardan;

xloroformdan.
7. Zaxarlanish xolatlarida utkaziladigan ekspertizalarda xal etiladigan 5 ta asosiy savollarni sanang:

zaxarlanish xolati mavjudmi*

kanday modda bilan zaxarlangan*

zaxarning kirish yuli*

zaxar mikdori*

zaxarlanish ulim sababi bulganmi*

zaxarlanish ta'siri;

zaxarlanishni kim sodir etgan;

zaxarlanish xolati;

zaxarlanishning koldik asorati;

zaxarlanish kachon muddati.
8. Toksikologiyaning 5 ta turini kursating:

sud toksikologiyasi*

xarbiy toksikologiya*

maishiy toksikologiya*

sanoat toksikologiyasi*

kishlok xujalik toksikologiyasi*

kriminal toksikologiya;

yongin toksikologiyasi;

kucha toksikologiyasi;

fabrika toksikologiyasi;

uy toksikologiyasi.

9. Funkstional ta'sir etuvchi zaxarlarning 3 ta kurinishini kursating:

MNS tizimini falajlovchi*

MNS faoliyatini tuxtatuvchi*

kuzgatuvchi va talvasa xolatini yuzaga keltiruvchi*

ichki a'zolarni falajlovchi:

OIT faoliyatini tuxtatuvchi;

jinsiy a'zolarni kuzgatuvchi.

10. Zaxarlanish xolatini aniklashning 3 boskichini kursating:

tergov amaliyotlarida ishtirok etish (vokea joyini kuzdan kechirishda)*

murdani tekshirish*

kushimcha laboratoriya tekshiruvlari*

zaxarlanish sababini aniklash;

xodisa guvoxlarini surok kilish;

kasallik tarixini tuzish.
11. Murdada alkogol mavjudligini aniklash uchun olinishi lozim bulgan 4 ta ob'ektni kursating:

kon*

siydik*

miya*

mushaklar*

oshkozon;

ut;

perikard suyukligi;

buyrak.
12. Alkogoldan mastlik xolatiga ta'sir etuvchi 4 ta omilni kursating:

organizmning konstitustiyasi*

kasallikning mavjudligi*

oshkozondagi moddalar xarakteri va mikdori*

alkogolli moddaning xususiyatiga*

oshkozonda yara mavjudligiga;

oyoklar mushaklarining rivojlanganligiga;

kurish va eshitish utkirligiga;

xonaning jixozlanishiga (kaxvaxona, bar).
13. Etil spirti iste'mol kilganda yuzaga keladigan ulimning zxtimoliy 3 ta sabablari:

bevosita etil spirti bilan zaxarlanish*

mavjud surunkali kasalliklarining zurikishidan*

yurakning reflektor tuxtashi*

ovoz boylamining reflektor sikilishi;

kusuk moddalari bilan nafas yullarining berkilishi;

tulgan siydik kopining yorilishi.
14. Zaxarlanishning vujudga kelishiga ta'sir etuvchi 3 ta asosiy tashki muxit omillari:

xarorat*

namlik*

shamolli muxit*

bulutli xavo;

kun vakti;

radiastiya.
15. Alkogol ta'sirini kuchaytiruvchi 4 ta modda:

opiatli giyoxvand moddalar*

marixuana, nasha*

uxlatuvchi dorilar*

trankvilizatorlar*

antibiotiklar;

kokain;

MNS kuzgatuvchi moddalar;

kofe.
16. Alkogol ta'sirini susaytiruvchi 3 ta modda:

kokain*

MNS kuzgatuvchi moddalar*

kofe*

marixuana, nasha;

uxlatuvchi dorilar;

trankvilizatorlar.
17. Etil spirtining 3 ta surrogatini kursating:

metil spirti*

denaturstiyalangan spirt*

etilenglikol*

kokain;

ekstazi;

amfetamin.
18. Alkogoldan mastlikning 2 boskichini keltiring:

rezorbstiya*

eliminastiya*

absorbstiya;

elyustiya.
19. Alkogolni sifatiy aniklashning 2 ta usulini kursating:

Rapoport*

Moxov Shinkarenko*

Tarde;

Rasskazov Lukomskiy.
20. Alkogolni mikdoriy aniklashning 2 ta usulini kursating:

fotoelektrokalorimetrik*

gazxromatografiyasida*

immunoelektroforetik;

mikrokristallik.
21. Sedativ narkotiklarning 4 ta turini kursating:

opiya ekstrakti*

morfin*

geroin*

marixuana*

etil spirti;

metil spirti;

denaturastiyalangan spirt;

etilenglikol.
22. Kuzgatuvchi ta'sir etadigan narkotiklarning 3 ta turini kursating:

kokain*

ekstazi*

amfetamin*

stikutatoksin;

amanitoksin;

muskarin.
23. Alkogoldan zaxarlanish natijasidagi ulimga xos bulgan 5 ta belgini kursating:

yuzning kukimtir rangdaligi va shishinkiragani*

bosh miya va ichki a'zolarning tulakonligi*

bosh miya va ichki a'zolarga mayda kon kuyilish*

bushliklardan alkogol xidining kelishi*

tulgan siydik kopi*

murda doglarining pushti kizgimtir rangdaligi;

laboratoriya tekshiruvlarida karboksigemoglobinni topilishi;

laboratoriya tekshiruvlarida karboksimiogemoglobinni topilishi;

bushliklardan achchik bodom xidining kelishi;

siydik kopining yorilishi.
24. Talvasa tuttiruvchi zaxarlarga taallukli bulgan 2 ta moddani kursating:

strixnin*

stikutatoksin*

amanitoksin;

muskarin.
25. Xarakat – falajlovchi ta'sir etadigan 3 ta moddani kursating:

konin*

kurara*

mushak relaksantlari*

oltingurgut;

kumir kislotasi;

stianidlar.
26. Narkotik alkaloidlarga kiradigan 4 ta moddani kursating:

morfin*

geroin*

marixuana*

kokain*

etil spirti;

metil spirti;

etilenglikol;

butil spirt.
27. Yog katori narkotiklarga taallukli 4 ta moddani kursating:

etil spirti*

metil spirti*

etilenglikol*

butil spirt*

morfin;

geroin;

marixuana;

kokain.
28. Umumfunkstional ta'sir etuvchi 4 ta zaxarni kursating:

vodorod sulfid*

karbonat angidirid*

stianidlar*

fosfororganik birikmalar*

antibiotiklar;

kokain;

kofe;

mushak relaksantlari.
29. 3 ta metgemoglobin xosil kiluvchi zaxarni kursating:

bertole tuzi*

anilin va uning birikmalari*

nitritlar*

fosfororganik birikmalar;

amanitoksin;

muskarin.
30. Sinil kistlotasi va uning birikmalari bilan zaxarlanishdan dalolat beruvchi 3 ta belgini kursating:

murda doglarining alvon rangdaligi*

bushliklardan achchik bodom xidining kelishi*

laboratoriya tekshiruvlarida stiangemoglobinni topilishi*

murda doglarining binafsha kukimtir rangdaligi

laboratoriya tekshiruvlarida karboksigemoglobinni topilishi;

bushliklardan sirka kistlotasining xidini kelishi.
31. Is gazi bilan zaxarlanishning 4 ta belgisini kursating:

murda doglarining pushti kizgimtir rangdaligi*

laboratoriya tekshiruvlarida karboksigemoglobinni topilishi*

laboratoriya tekshiruvlarida karboksimiogemoglobinni topilishi*

ulimning xos xolatda yuzaga kelganligi*

bushliklardan achchik bodom xidining kelishi;

laboratoriya tekshiruvlarida stiangemoglobinni topilishi;

murda doglarining binafsha kukimtir rangdaligi;

ogzida sigareta borligi.
32. Ovkatdan zaxarlanishlarning 3 ta asosiy guruxini kursating:

bakterial kelib chikishli*

nobakterial kelib chikishli*

yot kushimchalardan*

biologik kelib chikishli;

kimyoviy kelib chikishli;

suyukliklardan.
33. Bakterial kelib chikishli ovkatdan zaxarlanishlarning 2 ta guruxchasini kursating:

toksikoinfekstiyalar*

intoksikastiyalar*

xayvonlardan kelib chikkan;

usimliklardan kelib chikkan.
34. Nobakterial kelib chikishli ovkatdan zaxarlanishlarning 2 ta guruxchasini kursating:

xayvonlardan kelib chikkan*

usimliklardan kelib chikkan*

toksikoinfekstiyalar;

intoksikastiyalar.
XI. TIRIK ShAXSLARNING SUD TIBBIY EKSPERTIZASI
1. Tirik shaxslarning ekspertizasi uchun 5 ta xolat:

tan jaroxatlarining mavjudligi, xarakteri va ogirlik darajasini aniklash uchun*

jinsiy xolat va jinsiy jinoyatlarni aniklash uchun*

salomatlik xolati va sun'iy kasalliklarini (simulyastiya, aggravastiya, a'zobuzarlik)*

tanosil kasalliklari va OITS bilan kasallanish*

inson yoshini, aynanligini aniklash*

jinoyatni ochish uchun shaxsning ekspertizasi;

somatik kasalliklarni aniklash uchun;

nogironlikni aniklash uchun;

bola uldirishni aniklash uchun;

irsiy kasalliklarning mavjudligini aniklash uchun.
2. Tirik shaxslarning ekspertizasining 5 ta boskichini kursating:

yullanma xujjatlar bilan tanishish*

shaxsdan ish tafsilotlari xakida surash*

tirik shaxsni tekshirish*

kushimcha tekshiruvlar, mutaxassislar maslaxatini olish*

tuxtam tuzish*

tashxis kuyish va kasallik tarixiga yozish;

xolislardan ish tafsilotlari xakida surash;

kiyimlarda kon va maniy mavjudligini aniklash;

jarroxlik amaliyotlarini utkazish;

aybnoma tuzish.
3. Tirik shaxslarning ekspertizasida xal etiladigan 5 ta savolni kursating:

tan jaroxatlarining mavjudligi va ogirligi*

shikast etkazilgan kurol turini aniklash*

jaroxatning yuzaga kelish mexanizmini aniklash*

jaroxatning etkazilish muddatini aniklash*

jaroxatning ogirlik darajasini aniklash*

kurolning shikastlanish xarakterini;

jismning ta'sir kuchini;

jaroxatning bitish mexanizmi;

jaroxatning bitish muddatini;

jazoning turini aniklash.
4. Tan jaroxatlarining ogirlik darajasini yorituvchi JKning tegishli moddalarini (3) ayting:

kasddan badanga ogir shikast etkazish (104 modda)*

kasddan badanga urtacha ogir shikast etkazish (105 modda)*

kasddan badanga engil shikast etkazish (109 modda)*

kasddan xayot uchun ogir shikast etkazish (103 modda);

kasddan xayot uchun xavfsiz shikast etkazish (106 modda);

kasddan engilrok shikast etkazish (110 modda).
5. Ogir tan jaroxatlarining 6 ta belgilarini keltiring:

inson xayoti uchun xavf alomatlarining mavjudligi*

umumiy mexnat kobilyatini turgun yukotish (33%dan ortigini)*

biron a'zoni yoki uning faoliyatini yukotish*

xomiladorlikni buzilishi*

tananing yukotib bulmaydigan badburushligi*

ruxiy kasallik*

xayoti uchun xavf alomatlarining yukligi;

mexnat kobilyatini vaktincha yukotish;

kulok suprasini kesilgan yarasi;

oshkozon faoliyatini buzilishi.
6. Urta ogir tan jaroxatlarining 3 ta belgisini keltiring:

xayoti uchun xavf alomatlarining yukligi*

sogligini uzok muddatga buzilishi (21 kundan ortik)*

umumiy mexnat kobiliyatini sezilarli darajada turgun yukotish (10%dan 33% gacha)*

sogligini kiska muddatga buzilishi (6 kundan kup, lekin 21 kundan ortik bulmagan);

umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukotish (10%gacha);

yuzning yukotib bulmaydigan badburushligi.
7. Soglikni kiska muddatga buzilishiga sabab bulgan engil tan jaroxatining 2ta belgilarini kursating:

soglikni kiska muddatga buzilishi (6 kundan kup, lekin 21 kundan ortik bulmagan)*

umumiy mexnat kobiliyatini oz mikdorda turgun yukotish (10%gacha)*

soglikni uzok muddatga buzilishi (21 kundan ortik)

umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukotish (10%dan ortik).
8. Engil tan jaroxatining 2ta belgilarini kursating:

soglikni kiska muddatga buzilishi (6 kundan kup bulmagan)*

umumiy mexnat kobiliyatini oz mikdorda turgun yukolishiga olib kelmagan*

eshtishni yukolishi;

xoiladorlikni buzilishi.
9. Tan jaroxatlarining ogirlik darajasini aniklash imkoni bulmagan 4 ta xolatni kursating:

jaroxatning klinikasini mavxumligi*

jaroxat okibatining mavxumligi*

kushimcha tekshiruvlarning rad etilishi yoki shaxsning tekshiruvlarga kelmasligi*

tibbiy xujjatlarning yukligi*

ekspert malakasining pastligi;

ulim jaroxatlar natijasida yuzaga kelganda;

jarroxlik amaliyotidan sung yuzaga kelganda;

anamnez notulik bulganda.
10. Umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukolishini aniklashda takdim etilishi lozim bulgan 4 ta xujjatni kursating:

sud ajrimi*

shaxsini tasdiklovchi xujjat*

barcha tibbiy xujjatlari, shu jumladan TMEK dalolatnomasi*

ishlab chikarish travmatizmi yoki baxtsiz xodisa fakti buyicha olib borilgan tergov materiallari*

milistiya yullanmasi;

yashash joyidan ma'lumotnoma;

ish joyidan tavsiyanoma;

vokea joyini kuzdan kechirish bayonnomasi.
11. Umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukolishini aniklash ekspertizasini utkazishda foydalaniladigan 3 ta xujjatni kursating:

tibbiy sugurta ekspertizalarini tashkil etish va utkazish tartibi tugrisidagi Yuriknoma*

kayta, komission va kompleks sud tibbiy ekspertizalarni utkazish xakidagi Koidalar*

tan jaroxatlarining ogirlik darajasini sud tibbiy aniklash Koidalari*

ish joyidan yoki ZAGSdan ma'lumotnoma;

yoshni aniklash ekspertizalari xakidagi Nizom;

vokea yoki murda topilgan joyni kuzdan kechirish bayonnomasi.
12. Simulyastiyaning aniklashni asosiy 2 usulini kursating:

kuzatish orkali isbotlash*

xavfsiz, ob'ektiv tekshiruv usullari bilan*

ota onasini surok kilish orkali:

kon va siydikni tekshirish orkali:
13. Kuyida keltirilgan bosh miya jaroxatlarining kaysilari ogir tan jaroxati guruxiga kiradi (3):

bosh miyani ogir darajali lat eyishi, miyani sikilishi bilan*

bosh miyani urta darajali lat eyishi, miyaning uzak kismini shikastlanishi bilan*

bosh miyani ogir darajali lat eyishi, miyani sikilishisiz*

bosh miyani urta darajali lat eyishi;

bosh miya chaykalishi;

kalla yumshok tukimalariga kon kuyilish.
14. Kaysi tomirlarning shikastlanishi xayot uchun xavf alomatlariga kura ogir tan jaroxatlari guruxiga kiritiladi (5)

aorta*

umrov osti arteriyasi*

elka arteriyasi*

son arteriyasi*

uyku arteriyasi*

kobirgalararo arteriyalar;

mushaklar arteriolalari;

teri kapilyarlari;

teri osti yog kavati venulalari;

oyoklardagi arteriolo venulyar anastomozlar.
15. Kaysi suyaklarning shikastlanishi xayot uchun xavf alomatlariga kura ogir tan jaroxatlari guruxiga kiritiladi (4):

kalla gumbazi suyaklari*

kalla asosi suyaklari*

elka suyagining ochik sinishi*

son suyagining ochik sinishi*

yuz suyaklarining sinishi;

boldir suyagining sinishi;

1 chi kaft suyagining sinishi;

katta boldir suyagining yopik sinishi.
16. Xayot uchun xavfli bulgan termik jaroxatlarning 4 ta turini keltiring:

30% dan ortik tananing II darajali kuyishi*

20% dan ortik tananing III darajali kuyishi*

15% dan ortik tananing III IV darajali kuyishi*

shish va ovoz teshigining torayishi bilan nafas yullarining kuyishi*

30% dan ortik tananing I darajali kuyishi;

20% dan ortik tananing II darajali kuyishi;

10% dan ortik tananing III darajali kuyishi;

5% dan ortik tananing III IV darajali kuyishi.
17. Kanday 2 xolatda jaroxat okibatini kutmasdan uning ogirlik darajasi aniklanishi mumkin:

xayot uchun xavf alomatlari bulganda*

shikastlanish okibati shubxa uygotmaydigan darajada anik bulganda*

barcha tibbiy xujjatlar takdim etilganda;

soglikni uzok muddatli buzilishi belgilari bulganda.