Strategik menejment

 
7.4.Qisqartirish va tugatish strategiyasi. 
Korporatsiya faoliyatining anik yunalishi uz jozibasini yukotib kuysa, bunday 
axvoldan omadli chikish yuli biznesni sotish xisoblanadi. Maxsulotni sotish vaktini 
va zaruratini aniklashning muxim tamoyili «Agar biz mazkur faoliyat bilan 
shugullanmaganimizda, xozir shu soxada ish boshlarmidik?» degan savolga javob 
berish xisoblanadi. Agar javob salbiy bulsa, bunday korxonani sotish 
imkoniyatlarini xisoblab chikish zarur. 
Bunday korxonadan kutilishning ikkita yuli bor: 
1. «Bosh» kompaniya aktsiyalarini bir kismini saklab kolgan xolda yoki 
ulardan butunlay kutilib, bunday biznesdan chikib ketishi mumkin. 
2. Korporatsiya maxsulotni bevosita tashkariga sotishi mumkin, lekin bu 
xolda xaridor topish kerak buladi. Odatda sotishda «Mazkur biznesni biz kimga 
sotishimiz va buning uchun biz kancha olishimiz mumkin?» degan nuktai nazardan 
karamaslik kerak. Aksincha, «Kim uchun bu korxona muvaffakiyatli xarid bulishi 
va kanday vaziyatda ular uchun ma‘kul bulishi mumkin?» deb suralsa okilona ish 

---

112
buladi. Kaysi tashkilot uchun bunday korxonani sotib olish shubxasiz foydali 
bulsa, shu tashkilot eng yukori baxoda sotib olishi mumkin. 
Barcha mavjud strategik mukobil variantlar ichida tugatish ayniksa yagona 
biznes bilan shugullanuvchi korxonalar uchun eng noxush va ayanchli xisoblanadi. 
Chunki ular uchun bunday vaziyat tirikchilik utkazishni butunlay tuxtatishni 
bildiradi. Shunga karamay ilojsiz kolgan sharoitda erta tugatish, bankrot bulishga 
karaganda aktsiyadorlar manfaatiga mos keladi. 
Qayta tarkiblashtirish strategiyasi. 
Portfelni tiklash tejamkorlik va kayta tarkiblash strategiyasi xaridorlari 
kashshoklashayotgan korxonalarda vaziyatni uzgartirish talab etilgan takdirda 
kullaniladi. 
Tiklashning korporativ strategiyasi zararga ishlayotgan korxonalardan 
kutulishga emas, ularni kayta tiklashga urgu beradi. Bunday strategiyaning 
maksadi xaridorlarning umumiy sonini kamayishiga «katta xissa» kushayotgan 
korxonalarning 
muammolarini 
xal 
etish 
yuli 
bilan 
korporatsiyani 
soglomlashtirishdan iborat. 
Tejamkorlikning 
korporativ 
strategiyasi 
diversiyalash 
mikyoslarini 
kiskartirish va korxonalar sonini kamaytirishga uz e‘tiborini karatadi. 
Portfelni kayta tarkiblash strategiyasi tarkibni va korporatsiyaning ishbop 
portfelida foiz nisbatlarini tubdan kayta kurib chikishni uz ichiga oladi. Kayta 
tarkiblashga bulgan extiyoj kuyidagi vaziyatlarda paydo bulishi mumkin: 
1. Korporatsiyani strategik taxlil kilish portfelda sekin rivojlanayotgan, zarar 
bilan ishlayotgan va zaif korxonalarning katta xajmda mavjudligi natijasida 
kompaniyaning uzok muddatdagi istikbollari uz jozibasini yukotib kuyganligi 
tugrisida xulosa chikarish imkoniyatini beradi. 
2. Bir yoki bir nechta kalit yunalishlar kiyin paytlarni boshdan kechirayotgan 
paytlarida. 
3. Kompaniyaning yangi raxbariyati korporatsiyaning strategik siyosatini 
kayta kurib chikish xakida karor kabul kiladi. 
4. 
Yangi texnologiyalar va maxsulotlar paydo buladi. 
5. 
Firmada shunday katta korxonani sotib olish imkoniyati paydo buladiki, 
bunday loyixani moliyalash uchun kichik firmalarni sotish zarur buladi.