Stomatologik kasalliklar profilaktikasi

 
va
 
tormozlanish jarayonlarining 
muvofiqlashmaganligi bilan ajralib turishadi. Ularda qo‘rqish xissiyoti sezilib turadi, xorrnnlik 
tezda namoyon bo‘lib, fikrni bir nuqtaga jamlay olish kobilnyati sust bo‘ladi. 
Shifoxonada bolalarning o‘zini tuta bilish kobiliyatiga qarab, ularda sodir bo‘ladigan 
yengil, kuchli va uta kuchli namoyon bo‘ladigan qo‘rquv xissiyotlarini ko‘zgatish mumkin. 
Yengil qo‘rqish xissiyotini namoyon qiluvchi bolalar, odatda turli baxonalar («tishim 
endi og‘rimayapti», «yaxshisi ertaga kelaman», «xozir o‘zimni yomon xis qilayapman») bilan 
davolanishdan bosh tortmokchi bo‘lishadi. Ular atrofga qo‘rquv va shubxa bilan karashadi. 
Shifokordan uning har blr xatti-harakatini tushuntirib berishni so‘rashadi. 
Kuchli qo‘rquv xissiyotiga ega bo‘lgan bolalar davolanishdan qat‘iy bosh tortishadi, 
davolanish o‘rindig‘iga o‘tirishmaydi, yigloqi bo‘lishadi. Ba‘zan ular agressiv holatlarni 
namoyon qilishadi. Bunday hollarda ular shifokorga tashlanib uni itarishadi, teskari o‘tirib 
olishadi, unga hamla qilishadi (ba‘zan tishlab olishlari ham mumkin). Bu xatti-harakatlar 

---

27 
oqibatida ularning yurak urishi, nafas olishi tezlashadi, ko‘z korachig‘i torayadi, kuchli ter 
quyiladi. 
O‘ta kuchli qo‘rquv xissiyotiga ega bo‘lgan bolalarni shifokor xonasiga olib kirishning 
o‘zi ancha mushkullik tug‘diradi. Ular ota-onalariga yopishib olishadi, bakirishadi, yiglashadi. 
Asab sistemasining kuchli qo‘zg‘alishi oqibatida, ularda qattiq yo‘talish, qusish, ixtiyorsiz siydik 
chiqarish xollarini ko‘rish mumkin. Bunday bolalarni o‘rindiqqa o‘tkazish juda mushkul ishdir. 
Shuning uchun shifokor bolalarni davolash paytida ularning emostional ruhiy holatini 
aniqlashi, davolash va og‘riqsizlantirishdan oldin ularning ruhiy barqarorligini baholashi 
lozimdir. Bolalarda juda kuchsiz namoyon bo‘ladigan qo‘rquv xissiyotlarini aniqlashning o‘zi 
ularda og‘riqsizlantirish muolajalarini ruhiy holatni barqarorlashtiruvchi muolajalar bilan 
birgalikda olib brrishni talab qiladi. Bu esa o‘z navbatida og‘riqsizlantirishning mahalliy usulini 
kuchaytirishning bir yo‘nalishdir. Shu bilan bir qator-da shifokor-pediatrlarning bolalar bilan til 
topishi bilishi, ular bilan o‘z bolasidek mehribonlik bilan muloqotda bo‘lishi, shirin gapirib, 
o‘ziga rom qila bilishi ham bolalardagi qo‘rquv xissiyotlarini pasaytiradi va o‘zlariga bo‘lgan 
ishonchni kuchaytiradi. Bu esa o‘z navbatida amalda qo‘llanishi zarur bo‘lgan muolajalarning 
ijobiy ta‘sirini oshirishda yordam beradi. 
Yuqorida bayon qilingan og‘riqsizlantirish usullaridan foydalanish mobaynida ularning 
ta‘sir kuchini yanada oshirish va bolalarning (ayniqsa, kuchli qo‘rquv xissiyotiga eta bo‘lgan) 
ruhiy holatini barqarorlashtirish maqsadida bugungi kunda qator tadbirlar ishlab chiqilgan. 
Bo‘lar og‘riqsizlantirishdan oldin o‘tkaziladigan dori darmonli muolajalar - premedikastiyadir. 
Ya‘ni bolalarni bevosita amalga oshirilishi lozim bo‘lgan davolash tadbirlariga tayyorlashdir. Bu 
maqsadda qator dorivor preparatlaridan foydalanish mumkin.