Statistika, ma’lumotlar va statistik fikrlash i-bob. Mundarija

1.1. Statistika fan sifatida


Statistika Sizga nimani anglatadi? Bu o’rtacha miqdorlar, Gallup ijtimoiy so’rovnomalari, ishsizlik darajasi yoki dalillarning raqamlarda buzilishi (Statistika tomonidan buzib ko’rsatish!) to’g’risida eslatmalarmi? Yoki bu shunchaki Siz bajarish lozim bo’lgan kollej talabimi? Biz Sizda ishonch xosil qilish uchun umid qilamizki, statistika - bu ahamiyatli, foydali ilm-fan, uning biznesda, hukumatda, tabiiy va gumanitar fanlarida keng ko’llanishi deyarli cheksizdir. Shuningdek, biz statistikadan qachonki suiiste’mol qilinganda faqat ushanda u yolg’on bo’lishi mumkinligini ko’rsatishni istaymiz. Nihoyat, sinfda, mashg’ulotlarda, ishda yoki kundalik hayotda bo’ladimi, tanqidiy fikrlash asosiy rolni o’ynayotganligini biz namoyish qilishni istaymiz. Bizning maqsadimiz – Sizga mazkur mavzuni o’rganishga sarf etgan vaqtingiz ko’p munosabatlarda qoplanadi degan taassurotni qoldirish istagidamiz.
Random House College lug’ati statistikani “yig’ish, tasniflash, tahlil qilish va axborot yoki ma’lumotlarni talqin qilish bilan shug’ullanadigan fan” sifatida belgilaydi. Shunday qilib, statistika – beysbol o’yinlarida o’rtachani hisoblaydigan yoki Gallup ijtimoiy so’rovlar natijalarini yozadigan oddiy kimsa emas. Professional statistiklar statistika fanidan tahsil oladilar. Ya’ni, ular ma’lumotlar shaklida axborotni to’plash, ma’lumotlarni tahlil qilish va ulardan xulosa qilish bilan o’rganadi. Bundan tashqari, statistiklar tegishli masalaga qanday ma’lumot kerakligini va tadqiqot bo’yicha qilingan xulosalarga ishonish mumkin yoki mumkin emasligini aniqlaydi.

Statistika – bu ma’lumotlar to’g’risidagi fandir. U raqamli ma’lumotlarni to’plash, tasniflash, umumiylashtirish, tizimlashtirish, tahlil qilish, xulosa qilish, taqdimot va talqin qilishni o’z ichiga oladi.

Keyingi bo’limda Siz echim va xulosalar qabul qilishni o’z ichiga olgan statistik ilovalarda bir necha real misollarni ko’rasiz.