Статистик кўрсаткичлар

Нисбий миқдорларни ифодалашнинг у ёки бу шаклини ишлатиш таққосланадиган миқдорлар орасидаги тафовут (фарқ) га боғлиқ. Қуйидаги таклифларга риоя қилган маъқул. Агарда таққосланувчи миқдор асосдан бир неча марта катталиги кўзга ташланса уни коэффициентда, катталик икки баробарга етмаса фоизда ифодалаган маъқул. Масалан, 400 ёки 628 фоиз ошган дейилгандан кўра 4,0 ёки 6,3 марта ўсган, 1,17 марта эмас, балки 17 фоизга ошган деган сўзларни ишлатсак ҳаммага тушунарли бўлади.

Нисбий миқдорларни ифодалашнинг у ёки бу шаклини ишлатиш таққосланадиган миқдорлар орасидаги тафовут (фарқ) га боғлиқ. Қуйидаги таклифларга риоя қилган маъқул. Агарда таққосланувчи миқдор асосдан бир неча марта катталиги кўзга ташланса уни коэффициентда, катталик икки баробарга етмаса фоизда ифодалаган маъқул. Масалан, 400 ёки 628 фоиз ошган дейилгандан кўра 4,0 ёки 6,3 марта ўсган, 1,17 марта эмас, балки 17 фоизга ошган деган сўзларни ишлатсак ҳаммага тушунарли бўлади.

Шундай ўзаро таққосланадиган ҳодисалар борки, улар орасидаги фарқ катта ёки жуда ҳам катта. Масалан, туғилганлар ёки ўлчамлар сони билан аҳоли сонини таққослаш. Туғилган болалар сонини аҳолининг ўртача сонига бўлинса, келиб чиққан натижа ҳеч қадай мазмунга эга бўлмайди. Масалан шаҳар аҳолиси 300000 кишини ташкил қилади. Йил давомида шаҳарда 1700 бола туғилган. Бу ердан, шаҳар аҳолиси бирга тенг деб олинса ва 1700 ни 300000 га бўлсак 0,00567 натижага эга бўламиз. Бу кўрсаткични мазмунан таҳлил қиладиган бўлсак, шаҳарда ҳар бир кишига ўртача 0,00567 та бола туғилган. Олинган натижада ҳеч қандай мазмун йўқ. Агарда асосни 1000 га тенглаштириб олдинги операцияни [(1700:300000)•1000 = 5,67‰] бажарсак, олинган натижа промилледа ўлчанади. Бизни мисолимизда у 5,67 ‰ га тенг. Бу дегани шаҳарда ҳар минг кишига ўртача 5,67 бола туғилган. Бу сўзда мазмун бор.

Юқорида таъкидланганидек, таққосланадиган ҳодисалар ўртасидаги фарқ жуда ҳам катта бўлиши мумкин. Масалан, генеколог врачлар билан аҳоли сони ўртасида. Агар буларни таққосламоқчи бўлсак асосни 10000 га тенг деб оламиз.