Statistik fizika nazariy fizikaning asosiy tarkibiy qismlaridan biri bo’lib, juda ko’plab zarralardan tashkil topgan fizik tizimlar (makrotizimlar) xususiyatlarini o’rganish bilan shug’ullanadi


Statistik taqsimot. Statistik o’rtachalash



Download 2,33 Mb.
bet2/60
Sana21.06.2022
Hajmi2,33 Mb.
#689337
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   60
Bog'liq
termo2

2.Statistik taqsimot. Statistik o’rtachalash. Statistik fizika ehtimoliyat nazariyasining uslub va metematik apparatidan keng foydalanadi. Boshqacha qilib aytganda statistik fizikaning matematik asosini ehtimoliyat nazariyasi tashkil etadi. Bu yerda murakkab hodisalarning sodir bo’lish ehtimoliyatini bilish lozim bo’ladi. Shuning uchun dastlab oddiy hodisalarning sodir bo’lish ehtimoliyatini diskret va uzluksiz o’zgaruvchilar qabul qilishi mumkin bo’lgan kattaliklarda ko’rib chiqaylik. X kattaligi ko’plab o’tkazilgan tajribalar natijasida x1,x2,...,xn diskret qiymatlarni qabul kilsin. Berilgan tajriba vaqtida X=xi bo’lish ehtimoliyati (2.1)bo’ladi. Bunda N - barcha tajribalar soni; n(xi) - kerakli hodisa uchratilgandagi tajribalar soni. Bundan ehtimoliyatni normalashtirish sharti kelib chiqadi: (2.2) chunki . Agar X kattaligi x - ning uzluksiz qiymatlarini qabul qilsa, u holda X ning x~x + dx oralig’ida bo’lish ehtimoliyati (masalan, ideal gaz molekulalari tezligining v~v+dv oralig’ida bo’lish ehtimoliyati) (2.3)bo’ladi. (x, x+dx)- bu yerda X ning x~x+dx oralig’ida bo’lgan tajribalar soni. Ma’lumki, n(x, x+dx) cheksiz kichik dx oraliqqa proporsional va uni n(x)dx deb olish mumkin: Shuning uchun (2.4) Bu yerda W(x) ifodasi X ning x qiymatiga ega bo’lish ehtimoliyatining zichligi (taqsimot funksiyasi). (2.2) - dagi normallashtirish sharti kabi, bu holda ehtimoliyat zichligi uchun normallashtirish sharti (2.5) ko’rinishga ega bo’ladi.
2.123.Statistik o’rtalashtirish.Statistik bog’liq emaslik.Statistik bog’liq emaslik
Biz yuqorida qayd qilganimizdek, ehtimoliyat nazariyasining asosiy vazifasi, oddiy hodisa ehtimoliyatini bilgan holda murakkab hodisa ehtimoliyatini topishdir. Oddiylik uchun V hajmda joylashgan kichik zarrani tekshiraylik. Bu zarraga kattaligi va yo’nalishi turlicha bo’lgan turtki berilib turgan bo’lsin. Agar unga tashqi maydonlar ta’siri bo’lmasa, muhit bir jinsli bo’lganligi tufayli, zarraning v hajmida kuzatilish ehtimoliyati: W=v/V bo’ladi. Shu zarrani V hajmining qolgan boshqa qismida kuzatish ehtimoliyati esa quyidagicha: W1=(V-v)/V = 1 - v/V
Binobarin, .Agar X kattaligi x1,x2,x3,..., xi,… va Y esa y1,y2,y3,..., yj,…diskret qiymatlarni olish imkoniyatiga ega bo’lsa, bir vaqtning o’zida X= xi va Y=yj bo’lish ehtimoliyati tubandagicha bo’ladi: (3.1)Bu murakkab ehtimoliyatning normallashtirish sharti: . Agar X va Y lar uzluksiz o’zgarsa, ehtimoliyat zichligi va uning normallashtirish sharti mos ravishda,
; (3.2)ko’rinishlarga ega bo’ladi. diskret qiymatlarni olish mumkin bo’lgan X ning xi yoki xi qiymatiga ega bo’lish ehtimoliyati: (3.3)ya’ni oddiy ehtimoliyatlar yig’indisiga teng. Masalan, hajmi V bo’lgan idishda ikki xil suyuqlik berilgan bo’lsin. V hajmdan v xajimchani ajratib olamiz. Ana shu hajmchada birinchi suyuqlikning bitta molekulasi bo’lish ehtimoliyati W1(v)=1/2, ikkinchi suyuqlikning bitta molekulasi bo’lish ehtimoliyati W2(v)=1/2 bo’lsin. U holda aralashma bitta molekulasining v hajmchada bo’lish ehtimoliyati
bo’ladi. Shuningdek, uzluksiz o’zgaruvchi X ning xa va xb oralig’idagi qiymatiga ega bo’lish ehtimoliyati tubandagicha:
(3.4) Ehtimoliyatlarni qo’shish teoremasi X ning xi va Y ning ixtiyoriy qiymatiga ega bo’lish ehtimoliyatini topishga imkon beradi; Ushbu diskret va uzluksiz o’zgaruvchi kattaliklar uchun, mos ravishda: ; (3.5)
ko’rinishga ega bo’ladi.



Download 2,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish