Spss дастури асосида маълумотларни қайта ишлашнинг ўзига хос психологик хусусиятлари

Маълумотларни киритиш.

Худди бошқа статистик амалларни бажариш учун мўлжалланган дастурлардаги каби SPSS дастури ѐрдамида ҳам маълумотларни таҳлил қилишнинг муваффақиятли бўлиши уларни тўғри киритишни ташкил қилишга боғлиқ.

Ташкил қилинадиган файлнинг тузилиши (структураси)эса тадқиқотни режалаштириш даврида ҳисобга олиниши керак. Тадқиқотни шундай ташкил қилиш лозимки, унинг натижалари тадқиқотнинг мақсади ва вазифаларига жавоб берадиган ва шу билан бирга, SPSS дастури ѐрдамида таҳлил қилишга мослашган бўлсин.
Таҳлил қилинадиган маълумотлар миқдорий ва номинал (категорияли) бўлиши мумкин. Миқдорий кўрсаткичларни (тест натижалари, ўртача баҳо кабилар) киритиш ва таҳлил қилиш унчалик қийинчилик туғдирмайди, чунки улар тадқиқот давомида олинган кўринишида қайта ишланиши мумкин.
Номинал кўринишдаги маълумотлардан объектлар ва текширилувчиларни маълум гуруҳларга бўлиш учун фойдаланилади (жинс, синф, ѐш даври, даромад миқдори, хобби (қизиқишлари) ва шу кабилар. SPSS дастурида бундай маълумотлари сонли кўринишда ифодалаш ва таҳлил қилиш имконияти мавжуд.
Энди маълумотларни киритиш кетма-кетлиги ва хусусиятларга қисқа тўхталиб ўтамиз.
Биринчи қадам, SPSS дастурини ишга тушириш. Бошланғич босқичда таклиф ойнасидан (Расм 4. Дастурнинг таклиф ойнаси.) ―Отмена‖ буйруғи танланиб дастурга кирилади. Натижада дастурда бўш маълумотлар редактори (муҳаррири) очилади. Юқорида кўрсатганимиздек, муҳаррир очилган вақтда унинг ―Данные‖ бўлими фаол ҳолда бўлади.
Иккинчи қадам, сичқонча ѐки клавиатура ѐрдамида ―Данные‖ бўлимидан ―Переменные” бўлимига ўтилади ва унда маълумотларнинг хоссалари (параметрлари) белгиланади (Расм 11).
Юқорида бир марта таъкидланган бўлишига қарамай, бу бўлимда биринчи устуннинг қаторларига киритилган маълумотлар ―Данные‖ бўлимининг ѐки бошқа, оддий жадвалларнинг устунларининг номлари мос келишини эслатиб ўтамиз. Бу фарқни аниқ тасаввур қилиш учун битта кичик жадвални мисол тариқасида киритамиз.
Киритилиши мўлжалланган жадвал қуйидаги кўринишга эга.