Sport tibbiyoti va reabilitasiya fanidan

Davolash ta’sirini mexanizm va jismoniy mashqlarni davolashda tadbiq yetishni asoslari.

Bo’g’imlar kasalligini o’tkir vaqtida DJT kursi 4 davrga bo’linadi: birinchi va ikkinchisi bemorni shifoxonada davolash, uchinchisi poliklinika, sanatoriy va kurortda, to’rtinchi uyda mustaqil shug’ullanish.

1 davr (o’tkirosti davrni boshi). Bo’g’imlarda hali ekssudat holatlari bor (shishish og’riqlar, bo’g’imda harakat yo’q yoki kuchli chegaralangan). Faol mashqlar sog’ oyoq, qo’lda tadbiq etiladi, maqsad kasal tomonga reflektor ta’sir yetish. Kasal bo’g’imlarga faqat sust gimnastika 6-10 kunda.

2 davr bo’g’imlarda ekssudativ holatlar kamaygan. Davolash gimnastikasini maqsadi qoldiq ekssudat holatlarni yo’q qilish va bo’g’imlardagi chegaralangan harakat amplitudasini rivojlantirish. Bu davrni davomiyligi bo’g’imlarda o’zgarishlar va bemorni bo’g’imni ishlashdagi faolligiga bog’liq.

3 davr bo’g’imlar yallig’lanish holatlari yo’qolgan, faqat bo’g’imdagi harakatda chegaralanish bor. Bemorlar poliklinika va kurortda davolanadi. DJT maqsadi zararlangan bo’g’imda harakat amplitudasi normaga keltirish va shu atrofdagi mushaklarni kuchini mustahkamlash. Maxsus mashqlar bog’lovchi apparatiga beriladi.

4 davr maqsad normal harakat amplitudani saqlab kolish. Mustaqil mashqlar muntazam bemorlar tomonidan bajariladi.

Surunkali artritda davolash gimnastikasi uslubi.

Surunkali jarayonni boshida davolash gimnastikasi 4 davrdagidek hamma faol mashqlarni anjom va anjomsiz, asbob uskunalar bilan va ularsiz o’tkaziladi. Ko’rinarli deformatsiyali va ankilozli bo’g’imlardagi o’zgarishlarda davolash gimnastikasi fizioterapiya massaj, mexonoterapiya bilan birgalikda hamda jismoniy mashqlar bilan zalda tadbiq etiladi. Umurtqa pog’onasi bo’g’imlarida kasalliklar (spondiloartroz, osteoxondroz, spondilez, spondilit)larda umurtqalararo disklar trofikasi buziladi, ularni balandligi pasayadi va disklarni chiqishi (chetka) sodir bo’lib u pirovardida orqa miyani nerv tolalari siqiladi.

Davolash gimnastikasi umurtqa pog’onasini cho’zish majmuasi bilan o’tkaziladi (gorizontal va vertikal yunalishda). Bular suvda holatini 33-37⁰S da gorizontal cho’zish o’tkaziladi.

Umurtqa pog’onasini bo’g’imlarini surunkali deformatsiyasida davolash gimnastikasining namunaviy tartibi.

Mashg’ulot qismlar.

Kirish qismi.

1. Yurish. Zararlangan va sog’ bo’g’imlarga beriladigan mashqlar 5 daqiqa.. Mashqlar sekin o’rta tempda to’liq amplitudada bajariladi .

2. Nafas olish mashqlari .

Asosiy qism.

1. Gavda, elka qismiga oyoqlarga beriladigan mashqlar (yengillashtirilgan variant).35 daqiqa..Kuyilish, egilish, aylanishi.

2. Anjomlar bilan mashqlar .

3. Oyoqlar, qorin va belga beriladigan mashqlar. Dam olish, nafas olish mashqlari.

4. Asbob uskunalar yordamida mashqlar. Gimnastik devorda 5 daqiqa koptoklar bilan mashqlar. Agar yurak qon tomir tizimi tomonidan to’g’ri kelmaslik bo’lmasa. .

Yakunlovchi qism.

1. Yurish.. Kasal bo’g’imda harakat amplitudasini o’stirish. .

2. Mayda va o’rta mushaklar guruhiga. 5 daqiqa.

3. Nafas olish mashqlari.

Jami.45 daqiqa.

Uslubiy ko’rsatmalar. Umurtqa pog’onasi bo’g’imlaridagi deformatsiyalashgan o’zgarishlarda (spondiloartroz, osteoxondroz, spondilit, spondilez) jismoniy mashqlar harakat aplitudasini o’stiradi, zararlanmagan bo’g’imlarda harakatni saqlash, umurtqa pog’onasini yozuvchi mushaklarini, qorin mushaklarini mustahkamlash, yurishni va qaddi qomatni tiklashga qaratilgan.