Спорт психологияси 1-маъруза спорт психологиясининг

9. Спорт жамоасидаги психологик иқлим ва
шахслараро муносабатлар
Психологик муҳит дейилганда қуйидагилар тушунилади:
жамоанинг эмоционал ҳолати, спортчилар ўртасидаги ижобий ёки салбий шахсий муносабатлар, жамоада можароли ҳолатларнинг йўқлиги ёки мавжудлиги каби гуруҳий жараёнлар. Психологик муҳит ҳар бир спортчининг кайфиятидан таркиб топади: спортчининг тетиклиги, ҳотиржамлиги ёки аксинча ваҳималиги, унинг ушбу жамоа таркибида эканлигидан қониқиши психологик иқлимнинг асосий омилларидир.
Эмоциялар, психологик иқлимнинг бир томонини акс эттиради. Унинг яна бир муҳим томонларидан бири бу жамоада шаклланган маънавий, ахлоқий меъёрлар ҳамда қадриятлардан иборатдир. Ноҳақ ва ғирром йўл билан қўлга киритилган ғалаба агар жамоадаги ўйинчиларни хурсандлигига сабаб бўлса, демак ушбу жамоадаги психологик иқлимни ижобий баҳолаш мумкин эмас. Шу сабабли ҳам жамоада маънавий ахлоқий меъёрларни шакллантириш,яъни спортчиларнинг жамоадаги ҳулқ атворларини белгилаб берувчи қоида ва талабларни шакллантириш соғлом психологик иқлимни шакллантиришнинг энг муҳим ва бош вазифаларидан биридир.
Жамоанинг психологик иқлими ҳақида фақат унинг ғалабани қандай кутиб олишигина эмас, балки муваффақиятсизликни қандай бошдан кечириши яъни жамоадагиларнинг мағлубиятга сабаб бўлган омилларни очиқ ва ойдин равишда таҳлил этишга ўзларида куч топа олиши, ўйинда юз берган камчилик ва тушкунликни бартараф этиш хусусияти ҳам муҳим далил бўлиши мумкин.
Бир хоккей жамоасининг машҳур мураббийси бу ҳақида шундай ёзган эди: “Муваффақиятлар, ҳаммага маълумки, жамоадагиларни бирлаштиради. Бундай ҳолда ҳаммаси осон ва тушунарли: мураббий оқиллар оқили-ю, донишмандлар донишманди, шериклар эса ниҳоятда ёқимли кишилар, омадли, бир сўз билан айтганда жамоада хеч қандай муаммо бўлмайди ҳамма нарсада олам гулистон. Бироқ жамоа муваффақиятсизликка учраганда-чи... унда ҳаммаси жуда мураккабалашиб кетади. Бундай пайтда ҳар қандай спортчи ҳам мағлубият сабабини ўзидан қидиравермайди-(Психология физического воспитания и спорта. Учебное пособие / Под ред. Т.Т.Джамгарова, А.Ц.Пуни. М.,1979. С.128).