Спорт психологияси 1-маъруза спорт психологиясининг

9,10- маъруза
СПОРТДА ШАХС ПСИХОЛОГИЯСИ
режа
1. Спортда шахс шаклланишининг психологик жиҳатлари
2. Юқори тоифали спортчи шахсининг ўзига хос жиҳатлари
3. Юқори кўрсаткичли спортда шахс мотивациясининг ўзига хос хусусиятлари
4. Спортчи шахс фаолиятига асаб тизими ва темпераментнинг таъсири
5. Спортда индивидуал фаолият услуби
6. Чемпион-спортчининг шахсий сифатлари


1. Спортда шахс шаклланишининг психологик жиҳатлари
Шахс - бу жамиятда алоҳида ўринга эга, ўзини қуршаб турган муҳитни ўзгартириш учун фаол ҳаракат қилишга қодир, ижтимоий ривожланишнинг аниқ вакилидир.
Шахсни шакллантириш бутун тарбия тизими воситасида таъминланиб, у инсоннинг кўпқиррали фаолият турларидаги ижтимоий фаолияти жараёнида амалга ошади.
Шахснинг ривожланишига қуйидаги турли фаолият соҳалари таъсир кўрсатади, жумладан: меҳнат, ижтимоий, спорт, таълим ва тарбия, ғоявий-сиёсий ва бадиий тарбия. Буларга қўшимча қилиб, яна спортчилар ўз ҳаётлари, турмуш шароитлари, турли фаолиятлари жараёнида бошқа кишилар билан бирга дуч келадиган ўзаро муносабатларни ҳам киритиш керак. Бундан ташқари шахснинг ривожланишига оммавий ахборот воситалари - телевидение, театр, кино, бадиий адабиёт кабилар ҳам кучли таъсир кўрсатади.
Натижада, юқорида тилга олинган барча омилларнинг муштарак тарздаги таъсири остида шахснинг психик бирикмаси шаклланади. (Е.В.Шорохова, Б.Ф.Ломов).
Шахснинг психик бирикмаси дейилганда нимани тушунмоқ керак? Психик бирикма муайян кишига хос бўлган характер йўналишини, темпераментни, интеллектуал, эмоционал ва иродавий жараёнлар каби хусусиятларнинг кечишини кўрсатувчи нисбатан турғун бирликдан иборатдир. Мазкур хусусиятлар психомотор фаолиятлар соҳасида ўз ифодасини топади, зеро мазкур соҳа шахснинг аниқ амалий фаолият турларидаги имкониятларини рўёбга чиқаришнинг энг муҳим қисмидир. Юқорида тилга олинган фикрларни, тўлалигича спортчи шахсининг шаклланишига ҳам татбиқ этиш мумкин.