Gaz-qattiq jism sistemalarida geterogen reaksiyalar o'tkazish reaktorlari. Gaz-qattiq jism sistemalarida kechadigan oddiy reaksiyalarga qattiq jismni yonish reaksiyasi
misol bo'ladi. Bunday reaksiyalar uchun, gaz ta'sirida qattiq moddaning astma-sekin o'zgarishi va uning yuzasining kamayishi xosdir. Gaz-qattiq jism sistemasidagi reaksiyalar yuqori haroratda ro'y beradi, shuning uchun ular o'choqlar deb nomlanadi.
Nazorat savollari va topshiriqlari Reaktorlarda qanaqa jarayonlar ro'y beradi?
Kimyoviy reaktor qaysi belgilariga ko'ra tasniflanadi?
Davriy, yarim davriy va uzluksiz ishlovchi reaktorlarning ish tamoyilini izohlab bering.
Uzluksiz ishlovchi reaktorlarda oqimlarning qanaqa rejimlari mayjud bo'ladi?
Turli muhitlar uchun qo'llaniladigan reaktorlarning konstruksiyalarini va ish tamoyillarini tuchuntirib bering.
TEST SAVOLLARI
1. Gazlarni suyuqliklar bilan tanlab yutish jarayoni qanday ataladi?
A) Desorbsiya; B) Rektifikatsiya; D) Adsorbsiya; E) Ekstraksiya; F)
Absorbsiya.
2. Gazlarni qattik jismlar bilan tanlab yutish jarayoni qanday ataladi?
A) Desorbsiya; B) Rektifikatsiya; D) Adsorbsiya; E) Ekstraksiya; F) Absorbsiya.
3. Suyuqlik yoki qattik jismdagi gazlarni haydab chiqarish jarayoni
qanday ataladi?
A) Desorbsiya; B) Rektifikatsiya; D) Adsorbsiya; E) Ekstraksiya; F) Absorbsiya.
4. Suyuqlikka erigan moddani boshqa suyuqlik bilan ajratish jarayoni
qanday ataladi?
A) Desorbsiya; B) Rektifikatsiya; D) Adsorbsiya; E) Ekstraksiya; F) Absorbsiya.
5. Bir muhitdagi moddani muhitlar ajralish chegarasigacha va teskari
yo'nalishda o'tishi qaysi kattalik orqali ifodalanadi.
A) Modda uzatish; B) Modda o'tkazish D) Modda tashish; E) Modda o'tish; F) Modda berish.
6. Moddani bir muhit orasida, muhitlar orasidagi chegarada va ikkinchi
muhit orasida o'tishini ta'minlovchi jarayon qanday nomlanadi?
A) Issiqlik uzatish; B) Modda uzatish; D) Harorat uzatish; E) Issiqlik berish; F) Modda berish.
7. Muhitlar tarkibini ifodalovchi, o'lchov birligi kg/m3 bo'lgan kat-
talikning nomlanishi qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
A) Mol ulushi; B) Og'irlik ulushi; D) Og'irlik konsentratsiyasi; E) Hajmiy konsentratsiya; F) Hajmiy ulush.
8. Muhitlar tarkibini ifodalovchi, o'lchov birligi kg/kg bo'lgan
kattalikning nomlanishi qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
A) Mol ulushi; B) Og'irlik ulushi; D) Og'irlik konsentratsiyasi; E) hajmiy konsentratsiya; F) Hajmiy ulush.
9. Agar o'zaro ta'sir etuvchi ikki muhitda ham komponent tashuvchi
mavjud bo'lmasa (masalan, rektifikatsiya jarayoni) muhit (faza)lar
qoidasiga binoan, tizimdagi erkinlik darajasini toping.
A) 2; B) 3; D) 4; E) 1; F) 5.
10. Agar, o'zaro ta'sir etuvchi ikki muhitda ham inert komponent
tashuvchi mavjud bo'lsa (masalan, absorbsiya jarayoni), muhitlar qoidasiga
binoan, tizimdagi erkinlik darajasini toping.
A) 2; B) 3; D) 4; E) 1; F) 5.
11. Muvozanat holatidagi muhitlar konsentratsiyasining nisbatini
ifodalovchi kattalik qanday nomlanadi?
A) Muvozanat ko'rsatkichi; B) Chegaraviy ko'rsatkich; D) Tarqalish ko'rsatkichi; E) Tezlik ko'rsatkichi; F) Muvozanat chizig'i.
12. Mq F (U-Ugr) tenglamasidagi, muhitlar chegarasi va yadrosidagi
konsentratsiyalar farqiga teng hamda harakatlantiruvchi kuchga pro-
porsional bo'lgan koefRtsient qanday nomlanadi?
A) Modda uzatish; B) Modda berish; D) Modda almashinish; E) Modda o'tkazish; F) Modda almashinish tezligi
13. Quyidagi kriteriylarning qaysi bin aniqlanuvchi hisoblanadi?
A) Pekle; B) Galiley; D) Furye; E) Nusselt; F) Prandtl.
14. Birlik harakatlanuvchi kuchga mos keladigan, muhitlar ish konsen-
tratsiyalarining o'zgarishi qanday ataladi?
A) Jarayon omili; B) Birlik o'tkazish balandligi; D) Birlik o'tkazish soni; E) O'rta harakatlantiruvchi kuch; F) Modda uzatishning hajmiy koeffitsienti.
15. Bir birlik o'tkazishga teng bo'lgan apparat balandligiga mos keluvchi
kattalik qanday nomlanadi?
A) Jarayon omili; B) Birlik o'tkazish balandligi; D) Birlik o'tkazish soni; E) O'rta harakatlantiruvchi kuch; F) Modda uzatishning hajmiy koeffitsienti.
16. Nazariy bosqichlar sonini zarur haqiqiy bosqichlar soniga nisbatining
nomlanishi qaysi javobda to'g'ri keltirilgan?
A) Kolonnaning foydali ish koeffitsienti; B) Nazariy tarelkalar soni; D) Bosqichning foydali ish koeffitsienti; E) Bosqichning samaradorligi; F) Merfri bo'yicha bosqichlar FIKi.
17. Suyuqlik va yutiluvchi gaz o'zaro kimyoviy birikma hosil qiladigan
jarayon qanday ataladi?
A) Fizikaviy absorbsiya; B) Kimyoviyjarayon; D) Kimyoviy absorbsiya; E) Kimyoviy adsorbsiya; F) Yutilish.
18. Qaysi holatda gazning suyuqlikdagi erishi ortadi?
A) Bosim ortib, harorat kamayganda; B) Bosim kamayib, harorat ortganda; D) Gazning bosim va harorati muvozanatda bo'lganda; E) Bosim va harorat ortganda; F) Bosim va harorat kamayganda.
19. Qaysi tenglamada absorbsiya jarayonining moddiy balansi to'g'ri
ifodalangan?
A) B) Y =m x; D) RA=RUA ; E) G(YH-YK)=L (XK-XH); F) G(YK-YH)= L (XH-XK).
20. Quyidagi tenglamalardan qaysi bin Genri qonunini ifodalaydi?
A) B) Y =m x; D) RA=RUA ; E) G(YH-YK)=L (XK-XH); F)
G(YK-YH)= L (XH-XK).
21. Tarelkalarning qaysi birida gidrodinamik rejimi mavjud emas?
A) Tomchili; B) Injeksion; D) Oqimchali; E) Oqimli; F) Ko'pikli.
22. Flegma miqdorini distillat miqdoriga nisbatiga mos keluvchi kattalik
qanday nomlanadi?
A) Distillat tarkibi; B) Flegma tarkibi; D) Flegma soni;E) Flegma balandligi; F) Flegma miqdori.
23. Suyuqlik-suyuqlik tizimidagi ekstraksiya jarayonining qoldiq
mahsuloti qanday nomlanadi?
A) Ekstrant; B) Qoldiq; D) Cho'kma;E) Rafinat; F) Erituvchi.
24. Pulsatsion ekstraktorlarning asosiy kamchiligini ko'rsating.
A) Yuqori gidravlik qarshilik; B) Ko'p suyuqlik bilan ishlay olmaydi; D) Diametming chegaralanganligi; E) F. I. K. kichik; F) Ko'p gazni o'tkaza olmaydi.
25. «Absorbtiv» atamasi nimani ifodalaydi?
A) Yutuvchi modda; B) Yutiluvchi modda; D) Qattiq jism; E) Suyuq muhit; F) Gazli muhit.
26. Gaz tarkibida yutiluvchi moddaning konsentratsiyasi yuqori bo'lsa,
odatda, qaysi jarayonni qo'llash samarali bo'ladi?
A) Ekstraksiya; B) Haydash; D) Adsorbsiya; E) Absorbsiya; F) Desorbsiya.
27. Gaz tarkibida kam miqdorda bo'lgan yutiluvchi moddani deyarli
to'Uq tozalash talab qilinganda odatda, qaysi jarayonni qo'llash maqsadga
muvofiq?
A) Ekstraksiya;B) Haydash;D) Adsorbsiya; E) Absorbsiya;F) Desorbsiya.
28. Davriy adsorbsiya jarayonini to'rt bosqichli usul bo'yicba
o'tkazishda qaysi bosqich qo'llanilmaydi.
A) Desorbsiya; B) Isitish; D) Sovitish; E) Quritish; F) Adsorbsiya.
29. Bu usullardan qaysi bin materiallar namligini haydashning mexanik
bo'lmagan usuli hisoblanadi?
A) Cho'ktirish; B) Siqish; D) Filtrlash; E) Quritish; F) Markazda qochma ajratish.
30. Vakuum ta'sirida tuzlangan holatda kechadigan quritish turi qanday
nomlanadi?
A) Konvektiv; B) Kontaktli; D) Radiatsion; E) Sublimatsion; F) Dielektrik.
31. Issiqlik tashuvchidan materialga ularni ajratuvchi devor orqali
issiqlik uzatish yo'li bilan kechadigan quritish turi qanday nomlanadi?
A) Konvektiv; B) Kontaktli; D) Radiatsion; E) Sublimatsion; F) Dielektrik.
32. Infraqizil nuriar issiqligini uzatish yo'li bilan kechadigan quritish
turi qanday nomlanadi?
A) Konvektiv; B) Kontaktli; D) Radiatsion; E) Sublimatsion; F)
Dielektrik.
33. Yutilgan gazdan toza gazni ajratib olish uchun to'yingan suyuqlik
regeneratsiyasi nima deb ataladi?
A) Adsorbsiya; B) Rektifikatsiya; D) Oddiy haydash; E) Absorbsiya; F) Desorbsiya.
34. Bir jinsli suyuq aralashmalarni komponentlarga to'la ajratish nima
deb ataladi?
A) Absorbsiya; B) Desorbsiya; D) Adsorbsiya; E) Rektifikatsiya;
F) to'g'ri javob yo'q.
35. Eritmalaryoki qattiq moddalar tarkibidan bir yoki bir necha
komponentlarni erituvchilar yordamida ajratib olish nima deb ataladi? Rektifikatsiya; E) Adsorbsiya;