Sotsiologiya

1. Siyosiy sotsiologiya. Hokimiyat, hukmronlik va avtoritet.

Ciyosiy sotsiologiya – sotsiologik nazariyaning bir qismi bo’lib, jamiyat va davlat o’rtasidagi, ijtimoiy tuzum va siyosiy institutlar o’rtasidagi o’zaro munosabatlarni o’rganuvchi fan. Siyosiy sotsiologiya siyosiy fanlardan farq qiladi. Ularning farqi o’rganish predmetida ifodalanadi. Siyosatshunoslik jamiyatning siyosiy hayotini, ya’ni davlat hokimiyati, uni egallash va undan foydalanish bilan bog’liq bo’lgan siyosiy tizimdagi munosabatlarni o’rganadi.

Siyosiy sotsiologiya jamiyatning davlat, partiyalar, ijtimoiy-siyosiy tashkilot va individlarga ta’siri, ularning siyosiy xulq-atvorini o’rganadi. «Siyosiy sotsiologiya keng ma’noda, - deb yozadi O.Berg-Shlosser, - barcha ijtimoiy nodir hodisalar bilan shug’ullanadi va bu hodisalar siyosiy jihatdan muhim hisoblanadi. Ob’ektiv sohada bu, avvalambor, turli shakldagi jamiyat strukturalari va bu strukturalarga ta’sir qiluvchi omillardir. Ob’ektiv sohada u siyosiy muhim bo’layotgan ijtimoiy nazariya va xulq-atvor namunalarini tadqiq qiladi, tor ma’noda, siyosiy sotsiologiya ob’ekti – aniq siyosiy jihatdan muhim guruh va jarayonlarni tadqiq qilishdir». Demak, siyosat haqidagi fan davlat boshqaruvi bilan bog’liq bo’lsa va uning jamiyatga ta’sirini o’rgansa, u vaqtda siyosiy sotsiologiya jamiyatdan kelib chiqadi hamda uning davlatga qanday ta’sir ko’rsatishini, ya’ni hokimiyatni taqsimlashga va uni amalga oshirishga xizmat qiluvchi rasmiy institutlarga ta’sirini o’rganadi. Shunday qilib, siyosiy sotsiologiyaning predmeti ijtimoiy strukturalar va jarayonlarning siyosiy soha bilan o’zaro ta’sir mexanizmi hisoblanadi.

Siyosiy sotsiologiya o’z ichiga quyidagilarni oladi:

1. 
   siyosatning umumiy nazariyasi (siyosiy hokimiyat, uning boshqa ijtimoiy voqeliklardan farqi va aloqasi);
   
2. 
   siyosatning ijtimoiy aspektlari (manfaatlar, talablar, shaxslar va guruh,
   

institutlar faoliyati).

3. 
   Siyosiy hayot sotsiologiyasi ijtimoiy-siyosiy munosabatlarning darajasini o’rganadi:
   
4. 
   ijtimoiy-siyosiy tizimlar faoliyat ko’rsatishining umumiy qonunlari;
   
5. 
   ayrim olingan mamlakatlarda ijtimoiy-siyosiy jarayonlarning o’ziga xos xususiyatlari;
   
6. 
   siyosiy faoliyatning ayrim turlari.