Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

REJA: 
SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYANING 
OBYEKTI VA PREDMETI
 
1 – MAVZU 

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
5 
markazida, inson va uning ijtimoiy hayoti bilan bog’liq barcha 
murakkablliklarning hududiy qirralarini o’rganish masalalari yotadi. 
Ijtimoiy geografiya – geografiya fanlari tizimidagi aholi va u bilan aloqador 
barcha ijtimoiy hodisa va jarayonlarning hududiy qonuniyatlarini tadqiq etuvchi, 
yangi va tez rivojlanayotgan tarmog’idir. Uning shakllanishi va rivojlanishi bir 
tomondan geografiya fanlarining o’z ichki rivojlanishi mantiqi va ikkinchi 
tomondan esa unga bo’lgan «ijtimoiy buyurtma» bilan chambarchas bog’langan. 
Hozirgi 
davrda 
ijtimoiy 
geografiyani, mustaqil fan tarmog’i sifatida 
to’la shakllangan deb bo’lmaydi. Uning 
shakllanishi jarayonlari davom etmoqda, 
Ayniqsa, ijtimoiy geografiyaning tadqiqot 
obyekti, tuzilishi, fanlar tizimida tutgan 
o’rni masalalariga yanada oydinlik kiritish 
zarur. 
Ijtimoiy geografik tadqiqotlarning 
diqqat markazida (ya’ni maxrajida) doimo inson omili yotadi. Shuning uchun ham 
ijtimoiy geografiyani shakllanishining ilk asosi bevosita aholi geografiyasi bilan 
bog’langan. Aholiga xizmat ko’rsatish sohalari geografiyasi, rekreatsiya, tibbiyot, 
madaniyat, ta’lim va fan geografiyalarining rivojlanishi bilan ijtimoiy geografiya 
yanada keng quloch yozdi. Shuning bilan birga uning jinoyatchilik, xulq-atvor va 
turmush tarzi geografiyalari kabi bo’limlari o’z tadqiqotchilarini kutmoqda. 
Hozirgi zamon fanlari tizimida bevosita 
aholi va u bilan bog’liq masalalarni 
o’rganish
da zamonaviy iqtisodiy va sotsial geografiya alohida o’rin tutadi (1-
rasm). Ayniqsa, uning sotsial geografiya qanoti jamiyat yoki aholi ijtimoiy 
rivojlanishining hududiy qirralari, qonuniyatlarini o’rganishi bilan muhim 
ahamiyatga ega. 
So’nggi o’n yilliklar tajribasi shuni ko’rsatadiki, an’anaviy iqtisodiy va 
sotsial geografiya fanining tadqiqot obyekti va predmeti doirasi ancha kengaydi, 
1-rasm.
Aholi – sotsial geografiyaning 
o’rganish obyekti sifatida

---