Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
155 
ma’naviy inqirozdan xalos qilgan. Insoniyat tarixidaalohida o’ringa ega islom 
madaniyatining poydevorini yaratgan. 
Islom dini ta’limoti bo’yicha, Muhammad payg’ambar avvalgi 
payg’ambarlar (O’rta Yer havzasi sivilizatsiyasi ichida ma’lum bo’lgan) 
ishinidavom ettirgan, ular dinini qayta tiklagan, 
qiyomat 
oldidan yuborilgan 
oxirgipayg’ambar (Xotam al-anbiyo’) – nabiy va rasul deb tan olinadi.Islom 
dinining qator asosiy tamoyillarini o’z ichiga olgan «E’tiqod ramzi» yaratilgan. Bu 
tamoyillar quyidagilardan iborat: 
1) 
Allohga ishonish
. Har bir musulmon (arabchada – bo’yin eguvchi, 
itoatkor degan ma’nolarni anglatadi) Yagona Allohni tan olishi va uning irodasiga 
bo’ysinishi shart; 
2) 
Allohning farishtalariga ishonish
. Musulmon kishi 
farishtalar 
(arabchada — malak, maloika) va yovuz kuchlar (jinlar) mavjudligiga ishonishi 
lozim. Xudoga eng yaqin bo’lgan farishtalar zimmasiga turli vazifalar yuklatilgan 
bo’lib, 
Jabroil 
— Allohnish hukmini kishilarga yetkazuvchi, 
Mikoil 
– koinotni 
boshqaruvchi, 
Isrofil 
- maxsus shoxdan yasalgan karnayni chalib qiyomat kuni 
haqida xabar beruvchi, 
Azroil 
- jon oluvchi farishta vazifasini bajaradi. 
Shuningdek, o’lganlarni qabrda dastlabki so’roq qiluvchi farishtalar — 
Munkar 
va 
Nakir
, jannatning qo’riqchisi — 
Ridvon
, do’zaxning qo’riqchisi – 
Malik 
ham 
Xudoning yaqin yordamchilari vazifasini bajaradilar. Alloh irodasigabo’ysunishni 
istamagan yana bir farishta mavjud bo’lib, uning nomi 
Shayton
(Iblis)dir. Shayton 
odamlarni gunohga yetaklaydi. Qudratli Alloh bu farishtani jilovlab, bo’ysundirib 
olishga qodir, biroq u ataylab Iblisga erkinlik berganki,bundan maqsad islomga 
e’tiqod etuvchi musulmonlarning irodasini, islom dinigabo’lgan muhabbati va 
izchilligini sinash hisoblanadi. Bu farishta oxirzamonga qadar erkin bo’ladi; 
3)