Siyosatshunoslikka

88 G'ofurov S.М., Xaydarov A.A., To‘laganova N .0 ‘. Siyosatshunoslik
asoslari: o ‘quv qo‘llanma-T.: Alisher Navoiv nomidagi 0 ‘zbekiston milliy
kutubxonasining nashriyoti; Toshkent davlat sharqshunoslik instituti, 2 .0 0 6 -
B .160-61.
251

---

bir xillikning bunday darajasi hokimiyat va individum tomonidan qa­
bul qilingan ideallar, me’yorlar va qadriyatlarga sodiq b o igan Bri- 
taniya-Amerika madaniyati uchun xosdir.
G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida siyosiy ijtimoiylashuvning plyu­
ralistik turi ustunlik qiladi. Unga shaxs va hokimiyat o‘rtasidagi 
o‘zaro munosabatning vositachilik xususiyati; individning o‘zi man- 
sub bo‘lgan madaniy-etnik guruhning ideallari va qadriyatlari doira­
sida birlamchi siyosiy ijtimoiylashuvini taqo/o etuvchi ko‘p sonli har 
xil submadaniyatlaming mavjudligi xosdir.
G ‘arb sivilizatsiyasiga mansub bo‘lmagan jamiyatlar siyosiy ijti­
moiylashuvning ziddiyatli turi bilan tavsiflanadi. Bu turga aholi katta 
qismining qashshoqlik darajasi yuqoriligi, individning urug‘-aymoq 
va qabilaviy qadriyatlarga qat’iyan sodiqligi xos. Mazkur o‘ziga xos 
xususiyatlar turli qadriyatlaming sohiblari bilan hokimiyat o ‘rtasida 
hamjihatlikka erishishda qiyinchilik tug‘diradi. Bu jamiyatlarda 
madaniy har xillikning kuchliligi tufayli siyosiy zo‘ravonlik darajasi 
yuqoridir.
Siyosiy ijtimoiylashuvning gegemonistik turi insonning siyosatga 
faqat qandaydir bir sinfning, muayyan dinning yoki siyosiy mafkura- 
ning qadriyatlari asosida kirib kelishini taqozo etadi. Siyosiy ijtimoiy­
lashuvning bunday turi sotsializm mamlakatlarida amalga oshirildi.
Jamoatchilik fikri (public opinion)89. 
Bu o‘rinda aytish kerakki, 
siyosiy ijtimoiylashuv jarayonida jamiyatda siyosiy tizimga nisbatan 
ijtimoiy (yoki jamoatchilik) fikrlar ham shakllanadi. Siyosiy madani­
yat va jamoatchilik fikri o‘rtasida farqlar mavjud. Siyosiy madani- 
y at-e’tiborini siyosat va hukumatning asosiy va umumiy siyosiy qa- 
driyatlariga qaratadi. Ijtimoiy fikr esa e’tiborini muayyan bir yetak- 
chilar va ulaming siyosatiga qaratadi. Jamoatchilik fikri- muayyan 
vaziyatlar va hodisalarga nisbatan fuqarolaming munosabati aks et- 
tiradi.
Mansabdor shaxslar ommaviy axborot vositalari orqali ja ­
moatchilik fikrini 
o ‘zgartirishga harakat 
qilishadi. 1971-yilda