Siyosatshunoslik

keynschilik
deb nom oldi. Bu 
konsepsiya kapitalizmga o ‘z -o ‘zini tartibga soluvchi jam iyat si­
fatida baho beruvchi m um toz liberal qarashlardan voz kechish- 
ni va butun ijtimoiy tizim farovonligi uchun m as’uliyatni huku- 
matning zimmasiga yuklash g'oyasini ilgari suradi. Bu, o ‘z nav- 
batida, davlatning iqtisodiyot, ijtimoiy ta ’m inot sohasi, ish bilan 
bandlik, m ehnat va ijtimoiy munosabatlarga aralashishini taqozo 
etadi. Keynschilik qarashlari hozirgi kunda rivojlangan demok- 
ratik davlatlar siyosatining nazariy negizi b o ‘lib xizmat qiladi.
Xo‘sh, siyosat ijtimoiy hayotda qanday o‘rin tutadi? Uning 
maqsadi va vazifalari nim alardan iborat?
106

---

Siyosat jam iyatning asosiy sohalaridan b in b o ‘lib, jam iyat­
ning boshqa sohalari kabi xalqqa va ijtimoiy taraqqiyotga xiz- 
m at qiladi. U jam iyatning birligi va yaxlitligi, xavfsizligi va 
barqarorligi, tinch-totuvligi va osoyishtaligini t a ’m inlovchi 
sohadir.
Siyosat jam iyatni boshqarish, tartibga solish va m ustahkam- 
lash uchun uning barcha sohalariga: ijtimoiy, iqtisodiy va m a’- 
naviy sohalarga chuqur kirib boradi va ta ’sir o ‘tkazadi. Jam i­
yatning siyosat kirib bormaydigan va ta ’sir o'tkazmaydigan bi- 
ronta ham sohasi yo‘q. Siyosatning iqtisodiy va m a’naviy soha- 
lardan farq qiladigan xususiyatlaridan biri ana shundadir.
Siyosat iqtisodiyotdagi m uam m olam i hal etuvchi, uni tar­
tibga soluvchi sohadir. U iqtisodiyotdagi m uam m olarning, 
adolatsizliklar, haqsizliklar, qonunbuzarliklaming qanchalik to ‘la 
va chuqur hal etilishiga erishsa uning ta ’sirchanligi, samarador- 
ligi, xalqchilligi shunchalik yuqori b o ‘ladi. Ijtimoiy, iqtisodiy 
sohalam i tartibga solish va m ustahkam lashga qaratilgan tadbir- 
lam ing o ‘zigina kutilgan natijalam i bermaydi. Shuning uchun 
h am siyosat m a ’naviy-m a’rifiy sohani izchillik bilan qayta 
qurishga va rivojlantirishga, oldingi davrdan meros b o ‘lib qol- 
gan zararli urf-odatlar, noto‘g‘ri tasaw urlar, mutelik, qaramlik, 
beg‘amlik, boqimandalik va boshqa illatlami bartaraf etish, ilg‘or, 
yangicha qarashlam i shakllantirishga doir tadbirlarni ishlab 
chiqadi va amalga oshiradi.
Am m o siyosat jamiyatdagi h a r qanday iqtisodiy, m a’naviy- 
m a’rifiy m asalalam i hal etmaydi va hal eta olmaydi deb o'ylash 
m asalani ochiqdan-ochiq siyqalashtirishdan, siyosatning asl 
mohiyatini tushunmaslikdan, buzib ko‘rsatishdan, uni bo‘rttirish, 
m utlaqlashtirishdan boshqa narsa emas.
Siyosatning ijtimoiy, iqtisodiy, m a’naviy-m a’rifiy sohalarga 
t a ’siri k atta, am m o cheksiz em as. U jam iy atn in g boshqa 
sohalariga har doim ham aralashavermaydi. Faqat totalitar tu - 
zum dagina siyosat har qanday paytda va h a r qanday joyda ijti­
moiy, iqtisodiy, m a’naviy-m a’rifiy va boshqa sohalar faoliyati- 
ga aralashadi. Siyosat dem okratik jam iyatda boshqa sohalar fa- 
oliyatiga ular doirasida g‘ayriqonuniy, m as’uliyatsiz xatti-hara- 
katlar sodir etilganda, ijtimoiy adolat buzilganda aralashishi
107

---

mumkiii. Qonunlaming bajarilmasligi, ijtimoiy adolat va ijtimoiy 
tartibning buzilishi, yovuzlik, zo‘ravonlik — siyosatning boshqa 
sohalar faoliyatiga araiashishi uchun obyektiv asos bo‘ladi.
Siyosat o'zining barcha vositalariga tayanib adolatsizlikni, 
haqsizlikni, qonunbuzarlikni bartaraf etadi, ijtimoiy adolat va 
tartibni, uyg‘unlik va muvozanatni, tinch-totuvlik va osoyishtalik- 
ni o'm atadi. Shu tariqa siyosat jam iyatning tayanchi, xalqning 
posboni, himoyachisi sifatida, butun ijtimoiy hayotni tartibga 
soluvchi kuch sifatida maydonga chiqadi. Siyosat tufayli jinoyat- 
chilik ildizlari ijtim oiy hayotda qirqiladi, adolat va tartib, 
xavfsizlik va barqarorlik o ‘rnatiladi.