Siyob abu ali ibn sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumi

QOVUQ (SIYDIK PUFAGI)
Siydik pufagi kichik chanoq bo'shlig'ida joylashgan. 500—700 ml hajmli a'zo bo'lib, ichida siydik bor, yoki yo'qligiga qarab, shakli o'zgarib turadi. Qovuqning pastdagi qismi, qovuq tubi, yuqori toraygan uchi — cho'qqi va bu ikki qism oralig'i — qovuq tanasi va tafovut qilinadi.
Qovuq devori to'rt qavatdan tuzilgan:
1. Uning eng ichki qavati shilliq qavati bo'lib, qovuq bo'shaganda buramalarga boy bo'ladi, siydikka to'lganda esa burmalar yozilib, hajmi kengayib kattalashadi. Shilliq qavatda shilliq bezchalari va limfa tu-gunchalari joylashgan.
2. Biriktimvchi to'qimadan tuzilgan shilliq osti qavati shilliq qavatida burmalar hosil bo'lishida rol o'ynaydi.
3. Muskul qavati uch qavat joylashgan silliq muskul tolalaridan iborat.
4.Seroz parda qavati qovuqning cho'qqisi bilan orqa yuzasini o'raydi.
Erkaklar va ayollar qovug'i topografiyasi jihatidan bir-biridan tubdan farq qiladi. Ayollar qovug'ining orqasida bachadon va qin, erkaklarda esa urug’ pufakchalari va urug’ chiqarish yo'llari bo'ladi. Ayollar qovug'i ustiga bachadon engashib turganligi uchun qovuq cho'qqisi yaxshi rivojlanmagan, tekis bo'ladi. Qovuqning old tomonida qovuq bilan qov suyaklari orasida ularni ajratib tunivchi ora-liq joylashgan. Shuning uchun qovuq erkin harakat qila oladi. Qovuq siydik bilan to'lganda chanoq bo'shlig'idan ko'tarilib, qov biriashmasidan yuqoriga, hatto kindikgacha boradi. Ayollarda qovuq tubi maxsus boylamlar bilan mahkamlangan bo'lsa, erkaklarda u boylamlardan tashqari, prostata bezi bilan bir-lashgan. Shuning uchun erkaklar qovug'i ayollar qovug'iga nisbatan balandroq o'rnashgan.
Qovuq fiziologiyasi. Bo'sh qovuq puchaygan holda bo'lib, siydik to'plangan sari asta-sekin kengayib hajmi oshadi. Shun-day qilib, qovuq kengayishi natijasida 500—700mlgacha siydikni yig'ib turishi mumkin. Odatda qovuqda 250—300 ml siydik yig'ilganda 12—14 sm teng (simob ustuniga nisbatan) bosim paydo bo'lib, qovuq devori va siydik chiqarish nayining boshlanishida joylashgan ikkita aylanma ichki va tashqi siquvchi muskul sfinkteriardagi nervlar ta'sirlanib, impulsni orqa miyaning bel qismidagi qovuq markaziga yetkazadi.