Sirtqi bo’limi” “Buxgalteriya hisobi” kafedrasi kurs ishi mavzu

Varrant (nemischa so‘zidan) - bu uning egasi ma’lum muddat davom ma’lum bir kunda varrantlar emitenti tomonidan dastlabki chiqarilgan ki qog‘ozlarni harid qilish huquqini olganligi tasdiklovchi hujjat.

Fyuchers (inglizcha so‘zidan olingan bulib, kelajak ma’nosini anglatadi. Kelishilgan miqdordagi qimmatliklarni ma’lum vaqt mobaynida bitim tuzish ilangan narxda etkazib berish to‘g‘risidagi shartnomalarni o‘zida namoyon qiladi,

Respublikamiz amaliyotida Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni y ing asosiy vositasi aksiyadorlik jamiyatlarining qimmatli qog‘ozlarini hari; Hisoblanmokda. Korxonaning shu’ba korxonalar, qo‘shma korxonalar va karam birlash investitsiyalari mavjudligi ularni buxgalteriya hisobida alohida turkumlarga ashch takozo etadi. Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning baholanishi «moliyaviy investitsiyalar hisobi» nomli 12-son BHMAga asoslanadi.

Harid qilinishi moliyaviy investitsiyalar brokerlik xizmatlariga oid 7-tovlar, bojlar, bank xizmatiga oid to‘lov va boshqa harajatlar kabi harid qilishga oid harajatlar bilan birgalikda harid qilish qiymati bo‘yicha baholanadi. Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning aksiyalar yoki boshqa qimmatli qog‘ozlar emissiyasi yuli bilan *1an yoki to‘liq harid qilinishi chog‘ida ularning nominal qiymati emas, balki qimmatli tar bozoridagi sotish qiymati harid qilish qiymati bulib Hisoblanadi. Uzoq mud-moliyaviy investitsiyalarning almashlash yoki boshqa aktivga kisman almashtirish yuli harid qilishda harid qiymati berilayotgan aktivning bozor qiymatiga asoslangan aniqlanadi.

Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning o‘z ichiga foizlar ulushini, Hisoblangan dvidendlarni ularni sotib olish vaqtigacha bo‘lgan davr uchun bo‘lgan qiymat bo‘yicha sotib oyaishi haridor tomonidan sotuvchiga tulangan foizlar summasi chiqarib tashlangan holda rid qilish qiymati bo‘yicha hisobga olinadi. Agar Uzoq muddatli moliyaviy investi-zilar harid qilish vaqtiga kadar hisoblangan foizlar bilan birga sotiladigan bo‘lsa, ularning foizlarni to‘lash kuni bilan to‘g‘ri kelmaydigan kunlarda sotib olinishi chog‘ida haridor bilan sotuvchi o‘zaro tegishli summani bo‘lashib olishlari kerak ,investitsiyalar qiymati bilan bir qatorda ularning sunggi to‘lovi amalga «jnrilgan vaqtdan boshlab utgan davr uchun tulanishi lozim bo‘lgan foizlarni tulaydi. 1: lzlarni to‘lashning navbatdagi muddati kelgan vaqtda haridor ularni to‘liq jami davr oladi. Ko‘arzga oid qimmatli qog‘ozlarga investitsiyalarning harid qilish qiymati an sundirish qiymati o‘rtasidagi fark (diskont yoki harid qilish chog‘idagi mukofot) investor tomonidan qimmatli kogozni harid qilish vaqtidan boshlab sundirish gacha Hisobdan chiqariladi, ya’ni amortizatsiya qilinadi.

Xo‘jalik yurituvchi subyektlar Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni quyidagi elarda Hisobga olib boradi: harid bahosida; kayta baholashni Hisobga olgan qiymatda; eshatli qog‘ozlar portfeli asosida aniqlanadigan harid va joriy qiymatlar yuzasidan ng kam baholashda.

Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni kayta baholashni amalga oshirish uchun qayta baholashlar davriyligi aniqlab olinishi zarur. Bunda kayta baholashning yakka tartibdagi usuli kullaniladi. Qayta baholash natijasida Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar qiymatining oshib ketishi 8510-«Aktivlarni kayta baholash bo‘yicha to‘zatishlar» hisobvarag‘ida, kamayishi esa qo‘shimcha baholash chegarasida rezerv kapitalining kamaytitirishi yoki avvalgi qo‘shimcha baholashdan oshgan summada-harajat sifatida hisobga oliinadi. Agar Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning kayta baholanishi natijasida kamayish, keyin esa ko‘payish yuz bergan bo‘lsa, u holda Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar qiymatining avvalgi kamayish summasi kayta tiklanishi lozim bo‘ladi.

Buxgalteriya hisobini yuritish uchun aktivlarni moliyaviy investitsiyalar sifatida qabul qilish uchun quyidagi shartlarni bir martalik bajarish zarur:

• 
  tashkilotning moliyaviy investitsiyalar va ushbu huquqdan kelib chiqadigan pul mablag'lari yoki boshqa aktivlarni olish huquqini tasdiqlovchi to'g'ri rasmiylashtirilgan hujjatlar mavjudligi;
  
• 
  moliyaviy investitsiyalar bilan bog'liq moliyaviy xatarlarni tashkil etishga o'tish (narxlarning o'zgarishi xavfi, qarzdorning to'lovga qodir emasligi xavfi, likvidlik xavfi va boshqalar);
  
• 
  kelajakda iqtisodiy foyda (daromad) ni tashkilotga foizlar, dividendlar ko'rinishida yoki ularning qiymatini ko'paytirish shaklida (moliyaviy investitsiyalarni sotish (sotib olish) narxi va sotib olish qiymati o'rtasidagi farq shaklida), uni almashtirish natijasida tashkilot majburiyatlarini to'lash uchun foydalanishda, amaldagi miqdorni oshirishda. bozor qiymati va boshqalar).
  

Tashkilotning moliyaviy investitsiyalari quyidagilarni o'z ichiga olmaydi:

• 
  keyinchalik qayta sotish yoki bekor qilish uchun aktsiyadorlik jamiyati tomonidan aktsiyadorlardan sotib olingan o'z aktsiyalariga;
  
• 
  xaridor tomonidan to'langan bo'lsa, tortma tashkiloti tomonidan chiqarilgan va sotilgan tovarlar, bajarilgan ishlar, ko'rsatilgan xizmatlar, ushbu tovarlar (ishlar, xizmatlar) uchun to'lov sifatida to'langanida sotuvchi tomonidan olingan veksellar;
  
• 
  tashkilotning daromad olish maqsadida vaqtincha foydalanish (vaqtincha egalik qilish va foydalanish) uchun haq evaziga beriladigan moddiy shaklga ega bo'lgan ko'chmas mulkka va boshqa mulkka investitsiyalar, ya'ni asosiy vositalar kabi moddiy shaklga ega bo'lgan aktivlar, moliyaviy investitsiyalar hisoblanmaydigan tovar-moddiy zaxiralar, shuningdek nomoddiy aktivlar;
  
• 
  oddiy faoliyat uchun olinmagan qimmatbaho metallar, zargarlik buyumlari, san'at asarlari va shunga o'xshash boshqa qadriyatlar.
  

Moliyaviy investitsiyalarni hisobga olish birligi tashkilot tomonidan mustaqil ravishda ushbu investitsiyalar to'g'risida to'liq va ishonchli ma'lumotlarning shakllanishini, shuningdek ularning mavjudligi va harakatini to'g'ri nazorat qilishni ta'minlaydigan tarzda tanlanadi. Moliyaviy investitsiyalarning xususiyatlariga, ularni olish va ulardan foydalanish tartibiga qarab, moliyaviy investitsiyalar birligi qator, partiyalar va hokazolar bo'lishi mumkin.

Tashkilot moliyaviy investitsiyalarni hisobga olish birliklari va ushbu investitsiyalar amalga oshirilgan tashkilotlar (qimmatli qog'ozlar emitentlariga, tashkilot ishtirok etadigan boshqa tashkilotlarga, qarz oluvchi tashkilotlarga va boshqalar) to'g'risida ma'lumot olishni ta'minlash uchun moliyaviy investitsiyalarning analitik hisobini yuritadi.

Tashkilot moliyaviy investitsiyalarning tahliliy hisobotini yuritishi kerak. Tashkilot tahliliy buxgalteriya hisobida tashkilotning moliyaviy investitsiyalari to'g'risida, shu jumladan ularning guruhlari (turlari) nuqtai nazaridan qo'shimcha ma'lumot to'plashi mumkin.

Moliyaviy investitsiyalar sifatida aktivlarni sotib olishning haqiqiy xarajatlari quyidagilar:

shartnomaga muvofiq sotuvchiga to'langan summalar;

ushbu aktivlarni sotib olish bilan bog'liq bo'lgan tashkilotlar va boshqa shaxslarga axborot va maslahat xizmatlari uchun to'lanadigan summalar. Agar tashkilot moliyaviy investitsiyalarni sotib olish to'g'risida qaror qabul qilish bilan bog'liq bo'lgan axborot va maslahat xizmatlarini taqdim etgan bo'lsa va tashkilot bunday sotib olish to'g'risida qaror qabul qilmasa, ushbu xizmatlarning qiymati tijorat tashkilotining moliyaviy natijalariga (operatsion xarajatlarning bir qismi sifatida) yoki xarajatlarning ko'payishiga bog'liq bo'ladi. moliyaviy investitsiyalarni jalb qilmaslik to'g'risida qaror qabul qilingan hisobot davri;

vositachilik tashkilotiga yoki moliyaviy mablag'lar sifatida aktivlar sotib olingan boshqa shaxsga to'lanadigan haq;

moliyaviy investitsiyalar sifatida aktivlarni sotib olish bilan bevosita bog'liq bo'lgan boshqa xarajatlar.

Umumiy va boshqa shunga o'xshash xarajatlar moliyaviy investitsiyalarni sotib olish bilan bog'liq bo'lgan hollar bundan mustasno, moliyaviy investitsiyalarni sotib olishning haqiqiy xarajatlariga kiritilmaydi.

Moliyaviy investitsiyalar sifatida aktivlarni sotib olishning haqiqiy xarajatlari, aktivlar moliyaviy sifatida qabul qilinishidan oldin, valyuta miqdoridagi ekvivalent miqdorida rublda (an'anaviy pul birligi) amalga oshirilganda yuzaga keladigan umumiy farqlarni hisobga olgan holda aniqlanishi (kamaytirilishi yoki ko'paytirilishi) mumkin. buxgalteriya hisobiga investitsiyalar.

Qimmatli qog'ozlar kabi moliyaviy investitsiyalarni sotib olish uchun xarajatlar miqdori (sotuvchiga bitimga muvofiq to'langan summalar bundan mustasno) sotuvchiga shartnomaga muvofiq to'langan summaga nisbatan kam bo'lsa, tashkilot ushbu hisobotda tashkilotning boshqa operatsion xarajatlarini tan olishga haqlidir. bu qimmatli qog'ozlarni hisobga olish uchun qabul qilingan davr.

Moliyaviy investitsiyalarni xarid qilishda sotib olish qiymati bo‘yicha baholanadi va bu qiymatga brokerlar xizmati uchun to‘langan haq, bank xizmati uchun to‘lovlar, bojlar va boshqa xarajatlar kiritiladi.

Agar investitsiya to‘laligicha yoki qisman aksiyalarni emissiya qilish yoki boshqa qimmatli qog‘ozlar chiqarish yo‘li bilan xarid qilinayotgan bo‘lsa, u holda xarid qilish qiymati chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarning nominal qiymatiga emas, balki ularni joriy qiymatiga teng bo‘ladi. Agar investitsiya to‘laligicha yoki qisman boshqa aktivga almashtirish yo‘li xarid qilinayotgan bo‘lsa, u holda uning xarid qiymati berilayotgan aktivning joriy qiymati bo‘yicha aniqlanadi.

Xarid qilingan paytgacha bo‘lgan davr uchun foizlar ulushi hisoblangan dividendlarni o‘z ichiga olgan qiymat bo‘yicha xarid qilingan moliyaviy investitsiyalar xaridor tomonidan sotuvchiga to‘langan foizlar summasini chiqarib tashlab, xarid qiymati bo‘yicha hisobga olinadi.

Qarz qimmatli qog‘ozlarga investitsiyalarning xarid qiymati bilan to‘lash qiymati o‘rtasidagi tafovut (diskont yoki xarid qilishdagi mukofot) investitsiyalar bo‘yicha doimiy daromad mavjud bo‘lishi uchun investor tomonidan xarid qilingan paytdan boshlab qarz to‘langunga qadar hisobdan chiqarib boriladi.

Qisqa muddatli (joriy) aktivlar sifatida tasnif qilingan investitsiyalar buxgalteriya balansida quyidagicha hisobga olinishi kerak:

Bozor qiymati;

Xarid qiymati va bozor qiymatidan iborat ikki qiymatning eng kichigi bo‘yicha hisobga olinishi kerak.

Agar qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalar xarid qiymati va bozor qiymatlaridan eng kichigi bahosi bo‘yicha hisobga olinadigan bo‘lsa, balans qiymati investitsiya portfelining umumiy qiymati asosida yoki investitsiyalar turlari bo‘yicha yoxud alohida investitsiyalar asosida aniqlanadi.

Qisqa muddatli investitsiyalar bozor qiymatining o‘zgarishidan keladigan daromad yoki zarar, sodir bo‘lgan hisobot davrida tan olinadi.

Uzoq muddatli aktivlar sifatida tasnif qilingan investitsiyalar buxgalteriya balansida quyidagicha hisobga olinishi kerak:

Xarid qiymati bo‘yicha:

Qayta baholashni hisobga olgan qiymat bo‘yicha;

Investitsiya portfeli usuli bo‘yicha aniqlangan, xarid qiymati va bozor qiymatidan eng kichigi bahosi bo‘yicha hisobga olinadi.

Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni qayta baholash uchun qayta baholashni amalga oshirish davriyligini, shu jumladan uzoq muddatli investitsiyalar toifalarini aniqlash zarur.

Balans qiymatining vaqtincha pasayishini istisno etgan holda investitsiyalar qiymati pasayganda barcha uzoq muddatli investitsiyalarning balans qiymati pasaytiriladi. Bunday pasaytirish har bir alohida moliyaviy qo‘yilma bo‘yicha aniqlanadi va tayyorlanadi.

Uzoq muddatli investitsiyalar xarid qiymati bo‘yicha hisobga olinadi. Uzoq muddatli investitsiyalarning qiymati qaytarilmaydigan, pasaygan, pasayib borgan hollarda bu investitsiyalarning balans qiymati har bir investitsiya bo‘yicha alohida kamaytirilishi kerak. Bunda xatarning turlari, investitsiya qilinayotgan subyektda investorning ulushi e’tiborga olinadi.

Uzoq muddatli investitsiyalar balans qiymatining vaqtincha pasayishi hisobda aks ettirilmaydi.

Qisqa muddatli (joriy) investitsiyalarni bozor qiymati bo‘yicha hisobga oluvchi xo‘jalik yurituvchi subyekt hisob siyosatida investitsiyalar balans qiymatining kamayishi yoki ko‘payishini quyidagicha aks ettiradi:

Daromad yoki xarajat sifatida;

Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni qayta baholash natijasidagi qo‘shimcha baholash summasi xususiy kapitalga qayta baholashdan daromad sifatida qo‘shiladi. Moliyaviy investitsiyalar qiymati pasayganda kamaytirish xususiy kapitalda aks ettirilgan o‘sha investitsiyalarni qo‘shimcha baholash summasi hisobidan amalga oshiriladi. Agar moliyaviy investitsiyalar qiymatini kamaytirish summasi qayta baholashdan olingan daromad summasidan oshsa, bu farq xarajat sifatida tan olinishi kerak. Qiymati pasaytirilgan investitsiyalarni qo‘shimcha baholash miqdori shu investitsiyalardan kelgan zarar qoplangandan so‘ng xususiy kapital ko‘payishiga kiritiladi.

Moliyaviy investitsiyalarni sotish va o‘tkazish

Investitsiyalarni sotishda sotishdan olingan tushum bilan balans qiymati o‘rtasidagi farq tegishli xarajatlarni (broker yoki diler xizmati haqi) chiqarib tashlangandan so‘ng daromad yoki xarajat sifatida tan olinadi.

Agar qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalar balansda portifel usuli bo‘yicha xarid qiymati yoki bozor qiymatidan iborat ikki qiymatning eng pasti bo‘yicha hisobga olingan bo‘lsa, ularni sotishda daromad yoki zarar realizatsiya narxi bilan xarid narxi o‘rtasidagi farq sifatida aniqlanadi.

Agar investitsiya ilgari qayta baholangan yoki bozor qiymati bo‘yicha hisobga olingan, balans qiymati esa qo‘shimcha baholash qiymatini hisobga olgan holda ko‘paytirilgan bo‘lsa, xo‘jalik yurituvchi subyekt hisob siyosatini tasdiqlashi yoki qo‘shimcha baholashni qoldiq summasini daromad schyotiga kreditlashi yoxud uni taqsimlanmagan foyda hisobiga o‘tkazishi kerak. Bu hisob siyosati3-sonli BHMS“Moliyaviy natijalar to‘g‘risida hisobot”ga muvofiq qo‘llanilishi kerak.

Agar qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalar ikki qiymatning: xarid qiymati bilan bozor qiymatining eng kichigi bo‘yicha hisobga olinadigan bo‘lsa, uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni qisqa muddatli (joriy) investitsiyalarga o‘tkazish ham ikki qiymat: xarid qiymati bilan balans qiymatining eng kichigi bo‘yicha amalga oshiriladi.

Agar uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar ilgari qayta baholangan bo‘lsa, ularni qisqa muddatli (joriy) investitsiyalar toifasiga o‘tkazishda va bu qisqa muddatli (joriy) moliyaviy investitsiyalar bozor qiymati bo‘yicha hisobga olingan bo‘lsa, qayta baholash qiymati balans qiymatidan chiqarib tashlanishi kerak.

Agar qisqa muddatli investitsiyalar bozor qiymatidagi o‘zgarish daromadga kiritiladigan bo‘lsa, qo‘shimcha baholashning qolgan har qanday miqdori daromadga o‘tkazilishi kerak.

Qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalarni uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar toifasiga o‘tkazish xarid qilish qiymati va bozor qiymatidan eng kichigi bo‘yicha yoki bozor qiymati bo‘yicha, agar investitsiya ilgari shu qiymat bo‘yicha hisobga olingan bo‘lsa, amalga oshiriladi.

Moliyaviy natijalarga quyidagilar kiritiladi:

Moliyaviy investitsiyalar bo‘yicha quyidagi ko‘rinishdagi daromadlar/xarajatlar:

Uzoq muddatli va joriy investitsiyalar bo‘yicha foizlar, royalti, dividendlar va ijara haqlari;

Qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalarni sotishdan daromadlar va zararlar;

Bozor qiymati bo‘yicha hisobga olingan qisqa muddatli (joriy) moliyaviy investitsiyalar bo‘yicha realizatsiya qilinmagan daromadlar va zararlar;

Xarid qiymati va bozor qiymatidan iborat ikki qiymatning eng kichigi bo‘yicha baholangan qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalarni taqdim qilish uchun talab qilinadigan bozor qiymatining kamaytirilishi va bunday kamaytirishning qaytadan tiklanishi;

Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar qiymatining vaqtincha pasayishini istisno qilgan holda balans qiymatining kamayishi va bunday qisqarishlarning qoplanishi;

Hisoblangan uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni sotishdan daromadlar va zararlar.