Siqish jarayoni Reja

Siqish jarayoni
Reja.
1. Siqish jarayonini bajarilishidan maqsad.

2. Siqish jarayonida ishchi jism bilan silindr devorlarini o’zaro issiqlik almashish.

3. Politrop siqish ko’rsatkichi, uning siqish jarayoni davomida o’zgarishi va o’rtacha qiymati.

4. Politrop siqish ko’rsatkichiga ta’sir qiluvchi omillar.

Siqish jarayoni

Havoni bosim ostida beriladigan va bosimsiz to’rt taktli dvigatellarda kiritish klapanlari berkitilgandan keyin, ikki taktli dvigatellarda esa gaz almashuv jarayoni tugaganidan keyin porshenq silindrda yu.ch.n.ga tomon harakat qilganda siqish jarayoni sodir bo’ladi. Silindrga yangi kirgan maxsulotning xarorati va bosimi siqish natijasida ortadi bu esa yonish jarayonini qulay sharoitda o’tishiga imkon beradi.

Suyuq yonilg’ida ishlaydigan, uchkun orqali alanga oldiriladigan dviga-tellarda siqish jarayonida yonilg’ining bug’lanishi va uning havo bilan aralashishi davom etadi. Siqish oxiradagi bosim bilan xaroratning qiymati detanag’iya bo’lish sharoiti bilan cheklab qo’yiladi. Yonish kamerasida xaddan tashqari qizigan detallar va qurimlar aralashmani oldinroq yonishga olib keladi.

Siqish jarayonining birinchi davrida maxsulotning harorati silindr devorlari, ustepmasi va porshen tubining haroratidan past bo’lgani uchun aralashma qiziydi (rasm). Porshenning yu.ch.n.ga tomon harakati davomida zaryad tobora ko’proq siqiladi va uning harorati T₃ hamda silindr devorlarining o’rtacha harorati T_d orasidagi farq kamayib boradi. Porshen harakatining ma’lum bir nuqtasida zaryad bilan silindr devorlarining harorati tenglashadi. Porshenning keyingi yu.ch.n. tomon harakatida T₃>T_d bo’lib qoladi, natijada issiqlik oqimi o’z yo’nalishi o’zgartiradi va siqilgan zaryaddan silindr devorlariga issiqlik o’taboshlaydi. Silindrdagi zaryadning haroratini o’zgarishiga mos holda politrop ko’rsatkichi ham o’zgaradi. Siqishning birinchi davrida n₁>k, ikkinchi davrida n₁qk, uchinchi davrida esa n₁

Lekin hisoblashlarda o’zgaruchan politron ko’rsatkichi ishlatilmasdan, uning o’rtacha qiymati qo’llaniladi. Bu holda siqish prog’essi ohiridagi (S nuqtadagi) temperatura va bosimni politrop tenglamasi PVⁿ¹qconst orqali aniqlash mumkin.

va ;

bo’lgani uchun va bo’ladi.


Haqiqiy siklda siqish jarayonning kechishini ko’rinishi.

Siqish prog’essi oxiridagi bosim P_c va harorat T_s ning  ga bog’liqlik grafigi. (n₁ ni har xil qiymatlarida).

Siqish jarayoni parametrlari.

Dvigatel turi		n1	Rs, MPa	Ts, ^0K
Karbyuratorli	6,5...10	1,34...1,371	1,0...1,7	550...750
Dizellar:
Bir kamerali	15...19	1,35...1,40	3,5...5,5	850...1000
Ajratilgan kamerali	18,5...21	1,32...1,35	4,5...8,0	950...1100
Gazda ishlaydigan dvigatellar	6,5...10	1,35...1,38	1,1...1,8	500...800
Bosim ostida kiritish usuli qo’llanilgan dizellar	13...16	1,36...1,40	5,5...8,0	1000...1100

Turli omillarning (faktor) siqish jarayoniga ta’siri.

Siqish jarayonida issiqlik almashish sharoiti qo’yidagilar bilan aniqlanadi.

1). Aralashma bilan issiqlik uzatuvchi satxlarning haroratini farqi bilan;

2). Issiqlik uzatuvchi satxlarning nisbiy yuzasi bilan, ya’ni issiqlik uzatuvchi (satxing) yuza maydonini silindrning ishchi hajmiga bo’lgan nisbati bilan;

3). Siqish jarayonida silindr ichidagi aralashmaning miqdori bilan;

4). Issiqlik almashish uchun ketgan vaqt bilan;

5). Aralashmaning harakat tezligiga bog’liqbo’lgan gazlardan yuzaga issiqlik o’tkazuvchi koeffitsiyenti bilan.

6). Siqish jarayonida benzinni bug’langan qismining miqdori bilan.

Siqish jarayoning oxiridagi parametrlar, kiritish jarayoning oxiridagi bosim Ra, harorat Ta va porshenq xalqolarining tirqimidan oralig’idan aralashmani o’tishiga ham bog’liq bo’ladi.

Dvigatelni yurgazish vaqtida, uning detallarini harorati va tirsakli valning aylanish soni kam bo’lgani va porshenq halqalari silindr devoriga jips joylashmagani va siqish jarayoni nisbatan uzoq davom etgani uchun aralashmani chiqib ketishi ko’payadi, shuning uchun siqish politropining ko’rsatkichi n₁ kam bo’ladi, natijada P_c va T_c larni kamayishiga olib keladi.

Siqish politropining ko’rsatkichiga sovutish usuli ham ta’sir qiladi. havo bilan sovitiladigan dvigatellarning silindrlarini ustepmasini, silindrlarini issiq uzatuvchi yuzalarini harorati dvigatel ishlab turganda yuqori bo’ladi, shuning uchun aralashmadan issiqlik kam o’tadi, bu esa n₁ ko’payishiga olib keladi.

Suyuqlik bilan sovutiladigan dvigatellarda issiqlik almashish asosan suyuqlikning haroratiga bog’liq bo’ladi.

Porshenlari va ustepmalari alyumin qotishmalari tayyorlangan dvigatellar issiqlikni chuyandan tayyorlanganga qaraganda ko’proq o’tkazadi shuning uchun bu dvigatellarda n₁ kamroq bo’ladi.

Qisilish darajasining ortishi bilan issiqlik o’tkazuvchi yuza kamayadi, siqilayetgan aralashmani harorati esa oshadi.

Issiqliq almashishga silindrga qirayotgan yangi maxsulotning miqdori ham ta’sir qiladi. G₃G’F_lov nisbati katta bo’lganda issiqlikni yo’qotish nisbatan kam bo’ladi, shuning uchun n₁ ortadi.

Havoni bosim ostida berish ham politron siqish ko’rsatkichini oshiradi. Dvigatel valining aylanish chastotasini ortishi bilan n₁ ham ortadi.