Сифат менежменти маърузалар матни

 
2. Сифат тўри 
Корхона (фирма)ларда маҳсулот сифатини бошқариш системали 
амалга оширилади, яъни уларда маҳсулот сифатини бошқариш тизими 
фаолият кўрсатиши керак. Бу ерда мавжуд ташкилий тизим бўлиб 
уларда ҳар бир жараѐн манба ва тадбирлар жавобгарлиги аниқ 
белгилаб қуйилган маҳсулот сифатини бошқаришга зарур бўлган. 
Хозирги пайтда ИСО 9000 стандартлар кенг тарқалган бўлиб, унда 
маҳсулот сифатини бошқаришни халқаро тажрибалари кенг таркалган. 
Бу хужжатга асосан корхонада маҳсулот сифатини бошқариш сиѐсати 
асосида кўрсатилган – маҳсулот сифатини бошқариш тизими 
таъминлашни яхшилаш ва сифатни бошқаришни ўз ичига олади.
Маҳсулот сифатини бошқариш корхона фаолияти қонуниятлари 
шаклида ташкил этилиши мумкин ѐки узок муддатли мақсад шаклида 
намоѐн бўлади. У ўз ичига қуйидагиларни олади. 

Корхона иқтисодий ахволини яхшилаш 

Маҳсулот сотиш янги босқичларини яратиш ва мавжудларни 
кенгайтириш. 

Илгор корхоналар даражасидан маҳсулот техник ҳолати бўйича 
ўзиб кетиш 

Маълум 
тармоқ ѐки маълум ҳудуд истеъмолчилари
талабаларини таъминлашга қаратиш 

Маҳсулот сифатининг асосий кўрсаткичларини яхшилаш 

Тайѐрланган маҳсулотлар камчиликларини камайтириш даражаси 

Кафолат муддатларини узайтириш 

Сервис хизматини кенгайтириш 
Юқоридаги ИСО стандарти бўйича маҳсулот хаѐтийлилик даври ўз 
ичига қуйидаги расмдаги 11-13 босқични олади.

---

58 
14-расм. Сифат халқаси 
 
У «сифат сиртмоғи» ѐки ―сифат ҳалқаси‖ деб юртилади. Сифат 
сиртмоғи маҳсулот ишлаб чиқарувчи билан истемолчи орасида 
боғлиқлигига асосланади. Сифат сиртмоғида маҳсулотнинг бир 
ҳаѐтийлик босқичида содир бўладиган маҳсулот билан боғлиқ 
операциялар ўз аксини топади. Уни сифат сиртмоғи деб 
номланишининг сабаби маҳсулот ҳаѐтининг шу босқичларида 
маҳсулотнинг сифати табиий ва сунъий аттестациядан ўтади. Расмдан 
кўринадики, сифат ҳалқаси маркетингдан бошланади. Яъни, 
корхоналар ишлаб чиқарилиши мумкин бўлган маҳсулотни аниқлаш 
учун маркетинг тадқиқотларини олиб боради ҳамда ишлаб чиқиш учун 
бир неча вариантлардан бири танланади. Ишлаб чиқиш учун 
танланган маҳсулот кейинги босқичда лойиҳалаштирилади ва уни 
ишлаб чиқишдан сотилгунга қадар қилиниши керак бўлган ишлар 
кетма-кетлиги режалаштирилади. Сўнг ресурслар ҳариди амалга 
оширилиб, маҳсулот ишлаб чиқарилади. Ишлаб чиқиш жараѐнида 
маҳсулот сифати назоратга олинади ҳамда ишлаб чиқилган тайѐр 
маҳсулот омборларга жойлаштириб тахланади. Сотилгунга қадар 
сақланади. Маҳсулотни жойлаштириш ва сақлаш ишлари истеъмол 
қилингунга қадар сотилганидан сўнг ҳам амалга оширилиши мумкин. 
Баъзи маҳсулотлар сотиб олинганидан сўнг тўғридан-тўғри истеъмол 
Маркетинг 
Лойиҳалаштириш 
Режалаштириш
Ҳарид 
қилиш 
Ишлаб 
чиқариш
Назорат 
қилиш 
Жойлаштириш ва 
тахлаш 
Сақлаш 
Сотиш 
тарқатиш 
Йиғиш, 
монтаж 
қилиш 
Техник 
хизматлар 
Сотишдан 
кейинги 
фаолият 
Йўқотиш, утилизация 
И
Ш
ЛАБ ЧИҚА
РУВЧ
И
И
СТЕЪМОЛЧИ

---

59 
қилинса, бошқалари сотиб олинганидан сўнг истеъмол жараѐнига 
киришдан аввал йиғиб монтаж қилинади. Бузилган маҳсулотларга 
вақти-вақти билан техник хизматлар кўрсатилади. Маҳсулот тўла 
истеъмол қилинганидан сўнг утилизация жараѐнини ҳам бошдан 
кечиради. 
Сифат ҳалқаси маҳсулотнинг ҳаѐтийлик циклида сифатини 
назорат қилиш билан бирга, чидамлилигини, истеъмолга яроқлилигини 
ҳамда самарадорлигини ҳам акс эттиради. Сифат ҳалқаси корхона ва 
истеъмолчи ўртасида маҳсулот эксплуатациясини ҳам кўрсатади. 
Берилган сифат ҳалқаси барча маҳсулотлар учун умумий берилган 
бўлиб, уни алоҳида маҳсулотга нисбатан ҳам ишлатиш мумкин.