Щзбекистон республикаси

5.7-расм. Вални йўниш схемалари.

Кўп кескичли токарлик дастгоҳлари кўплаб ва сериялаб ишлаб чиқаришда айланиш жисми шаклидаги кўп поғонали заготовкаларни (поғонали валиклар, валикли шестернялар ва шу кабиларнинг заготовкаларини) кесиб ишлашга мўлжалланган. Одатда, кўп кескичли дастгоҳлар конуссимон ва шаклдор юзалари кесиб ишлаш учун зарур бўладиган махсус мосламалар билан таoминланади. Бу дастгоҳларда деталлар марказлар орасига сиқилиб ёки патронга ва марказга ўрнатилиб йўнилади, бунинг учун заготовканинг тореци йўниб олинади ва унга марказ тешиги очилади. Кўп кескичли токарлик дастгоҳлари қуйидаги узеллардан: станина, олдиги бабка, кетинги бабка, олдиндан жойлашган бўйлама суппорт ва кетинги жойлашган кўндаланг суппортдан иборат; бу дастгоҳларда иккита (баoзан тўртта) суппорт бўлади. Бу дастгоҳларда бир вақтнинг ўзида бир неча юза дастгоҳ суппортларига ўрнатилган бир неча кескич билан кесиб ишланиши мумкин. Олдинги суппорт заготовканинг йўниладиган юзаси бўйлаб бўйлама йўналишда автоматик равишда сурилади; кетинги суппорт кўндалангига автоматик сурила олади.

5.8-расмда поғонали валиги бўлган шестерня заготовкасини кўп кескичли дастгоҳда кесиб ишлаш кўрсатилган. Дастгоҳнинг олдинги суппортига 1-8 кескичлар ўрнатилган, 2-8 кескичлар заготовкага маoлум чуқурликкача ботгандан кейин поғонали валикни бўйлама суриш билан йўнади, 1 кескич эса копир ёрдамида конус юзани кесиб ишлайди. Дастгоҳнинг кетинги суппортига ўрнатилган 9-15 кескичлар торец йўнади, фаска кесади, галтелp қирқади. Кўп кескичли дастгоҳларда кесиб ишлаш аниқлиги IT 8, IT 9, йўнилган юзанинг тозалиги эса Ra 1,25 гача бўлади.





5.8-расм. Кўп кескичли токарлик дастгоҳининг ишлаш схемаси

2. Ташқи цилиндрик юзаларга жилвирлаб ишлов бериш усуллари, кесувчи асбоблари ва дастгоҳлари

Ю заларга тоза ишлов бериш учун жилвирлаш усули ҳам кенг қўланилади. Ташқи цилиндрик юзалар қора, тоза ва юпқа жилвирланади. Юқори аниқликда тайёрланган заготовкада тиғли кесувчи асбобсиз фа-қат жилвирлаб керакли ўлчам ва ғадир–будурликка эришиш мумкин. Жилвирлашда жилвир тоши 40 м/сек тезликда айланади. Жилвирлаш доиравий ва марказсиз жилвирлаш дастгоҳларида бажарилади. Доиравий жилвирлаш бўйлама ва кўндаланг сурилиш билан амалга оширилади.