Щзбекистон республикаси

1-МАЪРУЗА

Кириш. Асосий тушунчалар

Режа:

1. 
   Ишлаб чиқаришда машинасозликнинг ўрни.
   
2. 
   Ишлаб чиқариш ва технологик жараёнлар.
   
3. 
   Ишлаб чиқариш турлари ва дастури.
   

1. Ишлаб чиқаришда машинасозликнинг ўрни

Машинасозлик халқ хўжалигининг муҳим тармоқларидан бири деб ҳисобланади. Унинг маҳсулотларидан фойдаланган ҳолда қолган тармоқлар ривожланади. Машиналарни лойиҳалаш ва ишлаб чиқариш машинасозликнинг асосини ташкил этади. Чунки машиналар жамият турмуш фаравонлигини кўтарадилар. Улар иш унумдорлигини, меҳнат самарадорлигини ва маҳсулот сифатини оширадилар.

Замонавий машиналарга юқори талаблар қўйилган. Бу талаблардан асосийлари: юқори аниқлик ва тезлик; иссиқликка чидамлилик; кичик вазин ва ҳажм; мустаҳкамлик ва ишончликдир.
Б ундай талабларни ошиб бориши машинасозлар олдига мураккаб конструкторлик ва технологик саволларни қисқа вақт ичида ечиш масаласини қўймоқда. Ўзининг турмуш ҳаётида металл буюмлардан фойдалана бошлангандан бери одамлар уни қуйиш, ишлов бериш ва ундан фойдали йиғма ҳосил қилишга ҳаракат қилганлар.
Ҳозирги замон машинасозлигида металларни ва металлмас материалларни кесиб ишлаш жараёни хилма хилдир. Металларга механик ишлов беришнинг усуллари кўп. Бунинг учун ҳар хил жиҳозлар ва кесувчи асбоблар ишлатилади. Масалан, металл қирқиш дастгоҳлари XII асрдаёқ пайдо бўлган.
Олимлар ва ишлаб чиқариш ходимларининг металл кесувчи асбоблар, металл қирқиш дастгоҳлари, технологик жараёнларни лойиҳалаш ва металларни кесишнинг самарали маромларни топиш соҳасидаги меҳнатлари туфайли «Машинасозликда технологик жараёнлар» фани янги маълумотлар билан бойиди.
«Машинасозликда технологик жараёнлар» фани «Машинасозлик технологияси» фаннинг таркибий қисмидир. Унинг ўқитишдан мақсад – машинасозликда ишлаб чиқаришни технологик тайёрлашни босқичма – босқич ташкил этиш, сифатли, рақобатбардош ва юқори кўрсаткичларга эга бўлган маҳсулотлар тайёрлашни ўрганишдир. «Машинасозликда технологик жараёнлар» фани билан бир қаторда талабалар «Металларни кесиш назарияси», «Металл кесувчи асбоблар» ва «Металл қирқиш дастгоҳлари» каби фанларни ўрганадилар.
Фаннинг вазифаси талабани машина деталларига механик ишлов бериш усуллари ва технологик жараёнлари билан таништириш, детал тузилишини баҳолаш, хом ашёни, металл кесувчи дастгоҳларни, кесувчи асбобларни тўғри танлашга ва технологик жараён ҳужжатларини тўлдиришга ўргатишдир.