Щзбекистон республикаси

Торец йўниш кескичлари (5.3-расм, в) бўйлама ва кўндаланг йўнишда ишлатилади. Бу кескичларда торецларни йўнишда фойдаланилади.
Ариқча йўниш кескичлари (5.3-расм,г) кўндаланг суриш йўли билан ҳалқасимон ариқчалар очиш учун ишлатилади; кескич кесувчи қиррасининг эни, кўпинча, очиладиган ариқча энига тенг қилиб олинади.
Кесиб тушириш кескичлари (5.3-расм, д) заготовка ёки деталларни кесиб тушириш учун ишлатилади.
Галтелp кескичлари (5.3-расм, е) галтеллар (поғонали валнинг бир диаметридан иккинчи диаметрига ўтиш жойлари) йўниш учун ишлатилади.
Фасон кескичлар (5.3-расм, ж) кўндаланг суриш йўли билан шакл-дор юзалар йўниш учун мўлжалланган. Кескич кесувчи қисмининг профили деталнинг йўниладиган шаклдор юзаси профилига мос бўлади.
Резpба кескичлари сиртқи (5.3-расм, з) ва ички (5.3-расм, и) резpбалар қирқиш учун ишлатилади.
Йўниб кенгайтириш кескичларидан заготовкалар тешикларининг ички юзаларини йўниш учун фойдаланилади. Йўниб кенгайтириш кескичлари очиқ тешикларни (5.3-расм, к) ва ёпиқ тешикларни (5.3-расм,л) йўниб кенгайтириш учун мўлжалланган бўлади.
Токарлик кескичларининг юқорида кўриб ўтилган барча турлари стерженp шаклида бўлади. Шаклдор юзаларни йўнишда токарлик шакл-дор кескичларининг иш унуми паст бўлади ва деталнинг талаб этиладиган даражада аниқ профилини ҳосил қилишга имкон бермайди. Шу сабабли стерженp тарзидаги шаклдор кескичлардан фақат доналаб ва майда сериялаб ишлаб чиқаришдагина фойдаланилади.



5.3-расм. Токарлик кескичларнинг асосий турлари.

Кўп миқдорда бир хил деталлар тайёрлашда (кўп серияли) шаклдор юзалар йўниш учун радиал кескичлар ишлатилади. Радиал кескичлар деталнинг йўнилган юзаси шаклининг ва ўлчамларининг аниқ чиқишини таoминлайди ва кўп марта чархланиши мумкин бўлади; бу кескичларнинг иш унуми юқори. Кескич олдинги юзасидан чархланади, бунинг натижасида кескичнинг профили ўзгармайди. Радиал фасон кескичлар ўз конструкцияси жиҳатидан доиравий (диск) кескичларга ва призматик кескичларга бўлинади. Доиравий фасон кескичлар заготовкаларнинг сиртқи ва ички юзаларини йўнишда, призматик кескичлар эса фақат сиртқи юзаларни йўнишда ишлатилади. Бу кескичлар фақат кўндаланг суриши билангина кесади. Доиравий кескичлар оправкага ўтқазилади ва айланиб кетишдан торецидаги тишлар ёрдамида сақланиб туради. Призматик кескичлар тутқичга капдум ҳамда винт воситаси билан маҳкамланади. Доиравий кескичлар ҳам, призматик кескичлар ҳам қир-қилиши керак бўлган резpбанинг профилиги монанд қилиб тайёрланади.

Кесувчи асбоб ва заготовкани ўрнатиш ҳамда маҳкамлаш учун токарлик дастгоҳи деталларнинг кесиб ишланиш аниқлигини оширувчи, кесиб ишланадиган деталлар номенклатурасини (хилини) кенгайтирувчи ва дастгоҳчининг ишини осонлаштирувчи бир қатор керак ускуналар билан таoминланади.