Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

1,013  ■

  lO5- ^

п„  = Л -  = ------------- —  = 2,69 ■

 1025m “3.

K ,° 

1,38 • 10"23 — • 273K 

К

Bu  sonni  birinchi  bo'lib,  avstriyalik  fizik-kim yogar  I.  Loshm idt 

aniqlagani  uchun  uning  nom i  bilan  Loshmidt soni  deb  ataladi.

99- §.  D alton  qonuni

Berilgan  V  hajmli  idishda issiqlik  m uvozanati  holatida bo ig a n  

bir-biri  bilan  kim yoviy  reaksiyaga  kirishm aydigan  va  k o n sen - 

tratsiyalari  n v  n2,  nv   ...  b o 'lgan  turli  gazlar  aralashm asi  berilgan 

bo'lsin.  A ralashm aning  um um iy  konsentratsiyasi

n  =  «,  +  n 2  +  «j  + ...

bo'ladi.

B u nd ay   a ra la s h m a n in g   id ish  d ev o rla rig a  bergan  b o sim i 

quyidagicha aniqlanadi:

p  = n k T   — ( n x  + n2  + n 3 + ...)  k T

yoki

p   — n xk T  +  n 2k T  +  пгк Т  + ... 

(16)

Bu  ifo d a  m o le k u la la rn in g   h a r  b ir  g u ru h i  bosh q a  g u ru h  

m olekulalarining qanday bosim   berishiga bog'liq bo'lm agan  bosim 

berishini  ko'rsatadi.  Quyidagi  ifodalar

p = n ^ k T ,   p 2 = n 2k T ,  р ъ = n 2k T ,...

308

---

V  hajm ni  egallagan  aralashm aning  har  bir  kom ponenti  (tarkibiy 

qismlar)ning bosimidir.  Bu bosimlarni aralashma komponentlarining 

p a r sia l  b o sim i  d e y ila d i.  B iro r  g a z n in g   — g az  a r a la s h m a s i 

kom ponentining —  parsial bosimi  deb ana shu gazning yolg‘iz o ‘zi 

aralashm a egallagan  butun  hajm ni  egallaganda ko'rsatishi  m um kin 

boMgan bosimga aytiladi.

S hunday  qilib,

P  =Pi  + P 2  + P3 + -  

(16  a)

Bu  Dalton qonuni deb ataladi  va u quyidagicha ta ’riflanadi: gaz 

aralashmasining  umumiy  bosimi  bu  aralashm ani  tashkil  etuvchi 

gazlarning parsial  bosim lari  y ig ‘indisiga  teng  bo'ladi.