Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

m o  1  к т о   1  m o  1 

N 

■>

molekulyar  massa  orqali  ifodalash  mumkin.  m(l  ning  (2)  dan  topila-

digan qiymatini va  NA ning  дг^  _ 

qiymatini  (5a).ga qo'yamiz:

---

D e m a k ,  m o ly ar  m assa  son  jih a td a n   nisbiy  m o le k u ly a r 

m assaga  ten g   ekan.  M asalan,  k arb o n at  an g id rid   ( C 0 2)  ning

kislorodniki  0 , 0 3 2 - ^   ga  teng.  O 'lch ash la r  natijasida  uglerod 

atom ining  massasi  moc  =  1,995-  10“26  kg  ekani  aniqlangan.  (4) 

formuladagi  kattaliklarning son  qiym atini o ‘rniga qo'yib Avogadro 

sonini  hisoblasak,

hosil  b o ‘ladi.  Avogadro soni  m olekulyar fizika  va  kim yoda  m uhim  

ahamiyatga ega bo'lib, universal doimiy hisoblanadi.  M odda miqdori 

m a’lum   b o ‘lganda  A vogadro  so n idan  foydalanib,  m olekulalar 

sonini topish  m um kin.  Turli gazlar bilan olib  borilgan tajribalardan 

ko'rinadiki,  bir  x il  harorat  va  bosimda  har  qanday  gaining  bir 

m o ‘I  massasi  birday  hajm ni  egallaydi.  Bunga  Avogadro  qonuni 

deyiladi.

N orm al  sharoitda  (T =   273  К   tem peratura  va  1,013  •  105  Pa 

atm osfera  bosim ida)  bir  m o 'l  gaz  massasining  hajmi

ekani  aniqlangan.  Bir  m o'l  (yoki  km o'l)  m oddaning  hajmi  molyar 

hajm deb ataladi.

N orm al  sharoitda  NA Avogadro  sonini  bir  m o'l  gazning  К  m3 

hisobida  hajmiga bo'lganim izda  1  m 3  hajmdagi  m olekulalar sonini 

topish  m um kin.  Bu  son  Loshmidt soni  deyiladi  (98-  §  ga  q.)  va  nQ 

bilan belgilanadi:

m olyar  massasi  0,044  k g /m o 'l  ga,  uglerodniki 

0 , 0 1 2 ga,

N

A

V  =   0,0224  —

И 

’ 

mn

mo'l

_ N

a

 

6,02  •  1023 m o'H  

П° 

v  

22,4  10-3т 3/ т о ‘1

= 2,7  -1025 n r 3

ya’ni