Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

=  0,04.

2  50m  104 kg  9,8

142

---

5- 

masala.  Gorizont  bilan  30° 

burchak  tashkil  qilgan  qiya  tekislik 

ustida  turgan  20 kg  massali jismga  ip 

bog‘lab,  uni  qiya  tekislikning  eng 

yuqori  cho'qqisiga o'matilgan  vaznsiz 

chig'iriq  orqali  o'tkazilgan.  Ipning 

ikkinchi  uchiga  massasi  12 kg bo'lgan 

jism  osilgan.  Jismning  qiya  tekislikka 

ishqalanish  koeffitsienti  0,1  ga  teng.

Jismlarning  tezlanishini  va  ipning  taranglik  kuchini  toping.  Chig'iriq- 

dagi  ishqalanishni  hisobga olmang.

Berilgan:  a  = 30%  /и,  =20 kg,  m2  = 12kg,  к = 0,1.

Topish  kerak: a — l F T — l

Yechilishi.  3- masaladagi.kabi,  bu  masalada  ham jismlarning tezlani­

shi  bir xil  va  ipning barcha qismida taranglanishi  o'zgarmas deb olamiz.

Masalaning  shartiga  ko'ra  chizma  chizib, jismlarga  ta’sir etayotgan 

kuchlarning yo'nalishini  belgilab  olamiz  (74-  rasm).

Qiya  tekislikda  turgan  jismga  to 'rtta  kuch:  ishqalanish  kuchi

F{  = kN  = km[  g c o s a  ,  og 'irlik  kuchi  Pi  = m{g ,  ipning  taranglik 

kuchi  Fr  va  tayanch  (qiya  tekislik)ning  reaksiya  kuchi  |F || = |/V| = 

= PX

  c o s a = m ,g c o s a   ta’sir  qiladi.  Я,  kuchning  F  = m ,gsina  tashkil 

etuvchisi  qiya  tekislikka  parallel  yo'nalgan.  m2 jismga  p1  - m 2g  og'irlik

kuchi bilan  FT — ipning  taranglik kuchi  ta’sir  etadi.

Endi  har bir jismning  harakat  tenglamasini  yozamiz.  m,  massali jism 

uchun:

/и,а = FT + F + F;  yoki  mia -   FT + mIg s in a  + &wi1gcosa; 

w,  massali jism  uchun:

m2a -  P2  + FT  yoki  m2a = m2g + FT .

Bu tenglamalaming skalyar ko'rinishi quyidagicha  bo'ladi:

/и, a = Fj -  mtg sin a  -km ^ geos a, 

m2a = m2g -  Fx .

Tqnglamalarni  hadma-had  qo'shib, jismlarning tezlanishi  uchun