Shohjahon normurodov

2)Fe’lli so‘z birikmasida hokim so‘z fe’l bilan ifodalanadi: kitobni o‘qidi, daftarga yozmoq, tez yugurgan, ohista gapirish, ta’sirli so‘zlab, zavq bilan o‘qimoq.
TOPSHIRIQ -1. Gaplar (maqollar) tarkibidagi so‘z birikmalarini aniqlab, ularni otli so‘z birikmasi hamda fe’lli so‘z birikmasiga ajratib yozing.
1. Yigitning baxtini mehnat ochar. 2. Umidsizlik uyin buzsang, umidingga yetarsan. 3. Bulbul chamanni sevar, odam — Vatanni. 4. Maydonda sinalgan odam — elda aziz. 5. Ona yurting omon
bo‘lsa, rangi-ro‘ying somon bo‘lmas. 6. O‘zingni er bilsang, o‘zgani sher bil.
SO‘Z BIRIKMASIDA tobe va hokim so‘zning qanday vositalar yordamida bog‘lanishiga qarab quydagi turlarga bo‘linadi:
1)BITISHUV;
2)BOSHQARUV;
3)MOSLASHUV;
1.So‘z birikmalari tarkibidagi tobe va hokim so‘zning hech qanday qo‘shimchasiz, faqat ohang va ma’nosiga ko‘ra bog‘lanishi bitishuv deyiladi: tez termoq, chiroyli gapirmoq, ishchan o‘quvchi, mehribon murabbiy.
2.Tobe so‘zning hokim so‘zga tushum, jo‘nalish, o‘rin-payt va chiqish kelishigi qo‘shimchalari yoki ko‘makchilar yordamida bog‘lanishi boshqaruv deyiladi: do‘stlarni hurmat qilmoq, g‘alaba uchun kurashmoq, yoshlarga g‘amxo‘rlik qilmoq, sharoitga ko‘ra yondashmoq.
3.Tobe so‘zning hokim so‘zga qaratqich kelishigi qo‘shimchasi yordamida, hokim so‘zning esa tobe so‘zga egalik qo‘shimchalari yordamida bog‘lanishi moslashuv deyiladi: kitobning muqovasi, xonalarning kattarog‘i, bizning sinfimiz, sizning ukangiz.
TOPSHIRIQ-2.Quyidagi birikmalarni bitishuv, boshqaruv, moslashuv ajrating!!!
Nazirjonning do‘stlari, erta turmoq, bog‘ga kirmoq, uydan chiqmoq, bolalardan biri, katta xona, bemor uchun dori, maktabimizning jamoasi, xonani bezamoq, shaharda yashamoq, oltin uzuk, do‘stlar bilan uchrashuv, o‘quvchiga e’tibor. Raqsga tushish, zavqlanib gapirish, tez yugurish, ibratli tashabbus, o‘quvchilarning barchasi, ayyor tulki, katta tanaffus, kutubxonaga kirish, qizg‘in suhbat, yangi ko‘ylak, haydalgan yer, daftar varag‘i, ukasi uchun olmoq, she’r yodlamoq, shahar ko‘chalari, ko‘klamda unmoq, g‘ishtli imorat, oltin yaproq, qalam bilan yozmoq, so‘qmoq orqali yurmoq.