Shohjahon normurodov

attang, albatta, shekilli, avvalo, avvalambor, xullas, koshki, masalan kabi.
Modal ma’noda ham qo‘llangan: aftidan, chamasi, umuman, ehtimol, taxminan, shubhasiz singari so‘zlar vazifadosh modal so‘zlar hisoblanadi.
MASALAN: 1. Shubhasiz, biz g‘olib chiqamiz – Bizning g‘olib chiqishimiz shubhasiz. 2. Aftidan, u yolg‘on gapiryapti – Uning yolg‘on gapirayotgani aftidan bilinib turibdi. 3. Balki, siz haqdirsiz – Siz
emas, balki u haqdir.
TOPSHIRIQ-7.Avval sof, keyin vazifadosh modal so‘zlar qatnashgan gaplarni aniqlang.
1. Haqiqatan ham, ko‘rshapalaklar qushlar bilan hayvonlar orasidagi jonivorlardir. («Gulxan»dan)
2. Xullas, shunday edi olam va ishlar Seni tanimagan paytlar. (Asqad Muxtor) 3. Darhaqiqat, chang-to‘zon ancha narilab, Karki tomonga ketardi. (Mirmuhsin) 4. Me’morning xayol surib giyohvandlardek qotib
qolganini ko‘rgan Xorunbek ... bu, ehtimol, achchiq alamning oqibatidir deb o‘ylardi. (Mirmuhsin) 5. Uning oldida bakni qaynatishyapti, shekilli, bak karnayidan qizil alanga chiqib qolardi. (Sh. Xolmirzayev)
6. Amakimning farzandi bo‘lmagani uchun otam meni amakimga o‘g‘il qilib bergan. Bu, taxminan,
3–4 yoshlarimda bo‘lsa kerak. (S. Dolimov).
TASDIQ VA INKOR SO‘ZLAR
Ha, xo‘p, mayli singari so‘zlar tasdiq so‘zlar; yo‘q, mutlaqo singari so‘zlar inkor so‘zlar sanaladi. Bunday so‘zlar dialogik nutqda -mi so‘roq yuklamasi orqali ifodalangan so‘roq gaplarning javobi bo‘lib keladi.
MASALAN:
– Siz shu maktabda o‘qiysizmi?
– Ha.
– Sakkizinchi sinfdami?
– Yo‘q, yettinchi sinfda.
– Men ham yettinchi sinfdaman. 50-maktabda o‘qiyman.
– Muzqaymoq yemaymizmi?
– Mayli.
– Yuring, salqinga o‘tamiz.
– Xo‘p.
24-DARS SINTAKSIS
SINTAKSIS – (yunonch “tuzush” demakdir) gapda so‘zlarni bo‘g‘lanishini o‘rganadi. So‘zlarning gapdagi bog‘lanishi sintaktik aloqa, sintaktik aloqani o‘rganuvchi bo‘lim sintaksis deyiladi. Tovushlardan so‘z va qo‘shimchalar, so‘z va qo‘shimchalardan gap hosil bo‘ladi.