Shohjahon normurodov

Takroriy ravish ot, sifat, son, olmosh, fe’l va ravishning takror qo`llanishidan yuzaga keladi. Takroriy ravish tub yoki yasama asosli bo`lishi mumkin:
1) takroriy yasama: galma­gal, birma­bir, yo`l­yo`lakay, o`qtin­o`qtin, es­es, qayta­qayta;
2) takroriy tub: asta­asta, birga­birga, darajama­daraja, sekin­sekin, zinhor­bazinhor, tez­tez, to`g`ridan­to`g`ri, sira­sira, ahyon­ahyonda.
Ravish turkumi tahlili. Ravish turkumi tahlili – ravishning turi, unga xos xususiyatni aniqlashga qaratilgan morfologik tahlil. Unda quyidagilar aniqlanadi: 1. Qaysi lug`aviy mazmuniy guruhga mansubligi. 2. Morfologik tarkibi. 3. Yasalishi. 4. Tuzilishiga ko`ra turi. 5. Gapdagi vazifasi.
Namuna: Kunduzi hamma ishga ketadi, kechasi esa hovlida odam gavjum. Payt ravishi; morfologik tarkibi ajralmas holga kelgan; tub; sodda, hol.
20-DARS OLMOSH
Barcha mustaqil so‘z turkumlari, so‘z birikmasi va gap o‘rnida almashinib qo‘llaniluvchi, ularga ishora qiluvchi yoki so‘roq bildiruvchi so‘zlar olmosh hisoblanadi.
Masalan: 1. Kitobni ko‘p o‘qisangiz, undan ko‘p hikmat topasiz. 2 Istagim shuki, doimo tinchlik bo‘lsin. 3.Kechagi kitobingni berib tur, men shu kitobdan misollar omoqchiman. 4.Menda ikkita qalam bor, senda nechta bor. 5 Men gap qaytardim, bu dadamga yoqmadi. 6. U ertaga ketadi, sen qachon ketasan. 7. Yolg‘on gapirish yaxshi emas, bu yomon oqibatlarga olib keladi.
Birinchi gapda undan olmoshi kitob so‘zi (ot) o‘rnida,
ikkinchi gapda shuki olmoshi doimo tinchlik bo‘lsin gapi o‘rnida,
Uchinchi gapda shu omoshi kechagi so‘zi (sifat) o‘rnida,
To‘rtinchi gapda nechta olmoshi ikkita so‘zi (son) o‘rnida,
Beshinchi gapda olmoshi qaytardim so‘zi (fe’l) o‘rnida,
Oltinchi gapda qachon olmoshi ertaga so‘zi (ravish) o‘rnida,
Yittinchi gapda bu olmoshi yolg‘on gapirish (so‘z birikmasi) o‘rnida qo‘llangan.
Olmoshlarning aniq atash ma’nosi bo‘lmaydi. Uning qaysi ma’noda kelayotgani matnda qaysi so‘z yoki gap o‘rnida almashinib kelishiga qarab belgilanadi.