Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

Koleoxetofitsa - Coleochaetophyceae sinfi
S in f Coleochaetae (grek. koleas-po‘st, g ‘ilof, chaetae-o‘simta, 
tuk) turkumi bilan nomlangan, bitta koleoxetalar - Coleachaetales 
tartibidan iborat. Tallomi plazmodesmali tarmoqlangan, uchi 
uzunligi hujayranikidan 100 martacha uzun rangsiz tuklar - iplarga 
ega. Harakatlanadigan hujayralari tangachalar bilan qoplangan. 
M itoz ochiq ro ‘y beradi,sentriolali.sitokinez fragmoplast hosil qilish 
bilan am alga oshadi. Jinsiy jarayon oogam tarzda sodir bo'ladi. Bu 
tartibga 2 turkum va 20 ga yaqin turlar mansub. Chuchuk suv 
havzalaridagi yuksak o ‘simliklar va suvo‘tlarda epifit holda 
uchraydi.
C o leochaetae 
tallomi 
yassi 
psevdoparenxim a 
disk 
ko'rinishidagi shoxlangan iplardan tuzulgan.
Ayrim turlari disk ko ‘rinishni hosil qilmaydi, qisman tallom 
yopqichiqsim on 
shaklda 
ham
b o ‘ladi. 
Turkum ning 
hamma 
vakillarida tallom dan yuqoriga y o ‘nalgan tikansim on tuklari bor.
Coleochaetae tallomidagi hujayralarda 1-2 ta katta pirenoidli 
xloroplast m avjud. Tilakoidlari granalarga jam langan. Peroksiso- 
malari xuddi yuksak o ‘simliklardagi kabi xloroplastlar bilan 
bog'langan.
K o ‘payishi vegetativ, jinssiz ikki xivchinli zoosporalar, 
aplanosporalar hosil qilib va oogamiya tarzida jinsiy amalga oshadi. 
Sperm atozoid va 
zoosporalari 
tangachalar bilan qoplangan,
359

---

x iv c h in la ri s u b a p ik a l c h i q a d i. Z o o s p o r a la ri h u j a y r a d a b itt a d a n hosil 
b o ‘ladi, u n o k s i m o n k o ' r i n i s h g a ega. Z o o s p o r o g e n e z k u n n in g
y o r u g ‘Iik d a v rin i u z u n l ig i, y o r itil g a n lig i g a q a r a m a y h a r o r a t orqaJi 
bo sh q a rila d i. A p l a n o s p o r a l a r i qalin p o 's t l i , h u j a y r a d a k a m d a n - k a m
b itt a d a n h o s il b o ‘ladi.
Jinsiy k o ‘payishda bir uyli va ikki uyli turlari ham bor. 
Butilkasim on anteridiy tarm oqlangan ipning oxirida hosil b o ‘ladi. 
Sperm atozoidlam ing yuzaga kelishi em briofitlardagi rivojlinishni 
eslatadi. Sperm atozoidlari rangsiz, anteridiyda bittadan hosil 
b o ‘ladi. Ooganiy tagi yum oloq kolbasim on k o ‘rinishli uzun b o ‘yin 
-
trixoginali, 
sharsiom n, 
tuxum 
shaklidagi 
trixoginasi 
b o ‘lmaydiganlari ham bor.
Oogoniy yetilgan 
sari b o ‘yincha shilim shiqlanib 
unda 
spermatozoid o ‘tadigan teshik hosil b o ‘ladi. U rug‘lanishdan hosil 
b o ‘lgan zigota oogoniyda qoladi, qalin p o ‘st bilan o'ralib ancha 
kattalashadi. H ujayraning devorida yuksak o'sim liklarning gul 
changini po'stid agi sporopolleninga yaqin modda to ‘planadi. 
Zigotaning atrofidagi hujayralar rivojlanib shoxlangan ipni hosil 
qiladi, o ‘zaro chalkashib oogoniy atrofida psevdoparenxim atoz 
tallomini hosil qiladi. O 'ram ali oogoniy q o ‘n g ‘irlashib sp e rm o k a rp
hosil qiladi. Bu C oleochaetae uchun qishlash davri hisoblanadi.
Ks
v
,
m