Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

Tetraselm ins 
va 
Scherffelia 
hujayralari ikki yoki uch 
qavatli yaxlit teka bilan qoplangan. U aloxida tangachalami o ‘zaro 
q o ‘shilishidan hosil bo'lgan. Bir qavat prazinofitsalar qalin p o ‘stli 
tinim bosqichni 
(fikomlar) 
hosil qiladi, ulam ing p o ‘stini tarkibida 
sporopollenin moddasi bor.sistada k o ‘p m iqdorda lipidlar borligidan 
suv 
yuzasida boTinishini taminlaydi.
Prazinofitsalam ing tarkibidagi bitta tarmoqlangan mitoxondriy 
plastinka kristli. Kattagina Golji apparati yadro bilan xivchinning 
bazal tanasini orasida joylashadi.
Plazm olem mani ostida hujayraning oldingi tomonidan trixo- 
tsistlar (ekstrusomalar) joylashgan. Prazinofitsalaming trixotsistlari 
kriptofitdagilarga yaqin tuzulishli.
Yadro hujayrada bitta. Dengizlarning planktonida tarqalgan 
O streococcus 
tauri 
mustaqil 
hayot 
kechiradigan 
eukariot 
hujayralam ing orasida eng kichik - 9,7 m t genomga ega.
Tetraselmis
317

---

M itoz vasitokinez hujayrani harakati davom ida ro ‘y beradi. 
Bazal tana profazani dastlabki davrida qo'shaloqlanadi, xivchinlar 
hosil 
b o ‘ladi, 
keyin 
rizoplast 
bo ‘linadi. 
Prazinofitsalam ing 
ayrim larida M an to n iella kabilarda mitoz yopiq yoki yarimyopiq 
(ulvalar, xlorofitsalar va trebuksiyalardagi kabi), boshqalarida 
masalan, P y ra m im o n a s turkum ida mitoz ochiq (haralardagi 
kabi).sitokinez plasm olem m asinisitoplazm aning ichida botib kirishi 
bilan ro ‘y beradi.
Tekasi bor prazinofitsa suvo'tlarida hujayraning boTinishi 
boshqacha sodir boTadi. U boTinayotgan hujayraning tekasini 
ichida am alga oshadi. BoTinishdan oldin xivchinlarini tashlab 
yuboradi. BoTinish urchuqlari trebuksiya suvo‘tlaridagi kabi 
m etatsentrik. Yangi hosil boTgan hujayralar o ‘zlariga yangi teka va 
xivchinlarni hosil qiladi.
Prazinofitsalam ing ayrimlari - miksotroflar, suvda erigan 
organik A irikm alam i shim ish va fagotrof - oziq zarralarini yutish 
qobiliyatlariga ham ega.
Jinsiy k o 'payish 
xologam iya 
tarzida o ‘tadi. Hujayralar o :zaro 
qo'shilganidan bir soat o ‘tganidan keyin kariogam iya kuzatiladi. 
Zigota tinim davrini o'taydi. Birinchi m eyoz natijasida zigotadan 
xivchini boTgan ikkita hujayra chiqadi, keyin u boTinadi.
Prazinofitsalam ing k o ‘pchiligi dengiz suvlarida uchraydi. 
U larning orasida pikoplangton vakillari ham boTib ancha katta 100- 
800 m km diam etrlisistaga o ‘xshash b osqich-fikotlar hosil qiladi.
Prazinofitsalar polifilitik suvo‘tlar. Bu ularning ultratuzu- 
lishlaridagi xususiyatlari va filogenetik taxlillar bilan isbotlangan.
Prazinofitsalar unchalik katta guruh emas, 20 ga yaqin turkum 
va 200 atrofidagi xivchindorlardan iborat. Tartiblarga ajratishda 
hujayrasining tuzulishi, tangachalarini shakli, m itoz vasitokinezdagi 
xususiyatlari hisobga olingan.