Sinf(ajdod) Dicotyledones qabila rosales oila

13- Amaliymashg`uloti.

Atirguldoshlar (Rosaceae) oilasi vakillari tuzilishini o’rganish.

Sistematikasiniyozing

BO’LIM_Magnoliaphyta_yoki_Angyospermae

SINF(ajdod)_Dicotyledones

QABILA_Rosales

OILA_Rosaceae

TURKUM_Rosa

TUR_Rosa_canina

1.Atirguldoshlar oilasining yer yuzida, O’rta Osiyoda va O’zbekistonda qancha tukum va turi tarqalgan?_Yer_yuzida_100_ga_yaqin_turkumga_kiruvchi_3000_dan_ziyod_tur,_O’rta_Osiyoda_32_turkum_266_ta_tur,_O’zbekistonda_11_turkum_96_ta_tur

2.Atirguldoshlar oilasining gultuzilishi va gul formulasini yozing

_Gullari_to’g’ri,_ikki_jinsli,_asosan_murakkab_gulqo’rg’onli,_gulqo’rg’on_bo’lakchalari_5_tadan._Gultojibarglari_tutashmagan,_changchilarining_soni_turlicha,_odatda_ko’p_bo’ladi. Urug’chisi_1_ta_yoki_1_nechta_mevabargdan_iborat._Tugunchasi_ustki_yoki_yarim_ostki_yoki_ostki.Gul_formulasi_Ca5_Co5_A~_G(1_yoki_5_yoki_~_)

3.Oilada qanday hayotiy shakllar mavjud?

_O’tlar,_yarimbutalar,_butalar_va_daraxtlar_kiradi.

4.Bargi qanday tuzilgan.

Novdada_ketma_ket_o’rnashgan,_oddiy_yoki_murakkab,_yonbargchali.

5.Oila vakillarining qishloq xo’jalikidagi va ta bobatdagi amaliy ahamiyati?

Na’matak_mevalarida_vitamin_S,_V2,_K,_R_karontin,_organik_kislotalar,_qand_moddasi,_ pektin_moddalar,_efirlari_mavjud._Na’matakning_gullarida_efir_moylari_ko’proq_bo’ladi. Urig’larda_vitamin_Ye_topilgan._Xalq_tabobatida_na’matakdan_qon_to’xtatuvchi,_ tinchlantiruvchi,_vitaminlar_yetishmasligida,_ayniqsa,_lavsha_(singa)_kasalligida,_tish og’rig’ida,_tomoq_og’rig’ida_ishlatiladi.

6.Oila vakillaridan Qizil kitobga kiritilgan o’simliklar haqida ma’lumotlar yozing.

Tobulg’i_turkumiga_mansub_Olga_chetani_O’zb_Res_ning_”Qizil_kitob”iga_kiritilgan

7. Olmadoshchalar O'zbekistonda keng tarqalgan va xalq xo'jaligi bilan uzviy bog'langan qaysi turkumlarni o'z ichiga oladi?

O`zbekistonda tabiiy holda asosan yovvoyi olma o`sadi. U juda ham polimorf tur. Shuning uchun_ham_uning_tabiatda_barcha_asosiy_organlari_bilan_farq_qiluvchi_juda_ko`p_formalari_bor

8. Olmalar turkumi 50 ga yaqin turlarni birlashtiradi. O‘rta Osiyoda uning 4 ta,

O'zbekistonda 3 ta turi o'sadi.

9. Bodomning O'zbekistonda nechta ta turi o'sadi va unga xos xuxusiyatlarni sanang

__ O'zbekistonda 5ta ta turi o'sadi. Oddiy bodom bo`yi 4-6 mga yetadigan keng shox shabbali tikansiz daraxt. O'zbekistonning tog`li tumanlaridagi sug`oriladigan yerlarda ekiladi. Tabiiy holda G`arbiy Tiyonshanda (Toshkent viloyati) o`sadi. Tabiatda achchiq mag`izli tuplari ham uchrab turadi. Bodomning mag`zi shifobaxsh xususiyatga ega.

10. Olxo'ridoshchalar (Prunoideac) oilasiga qaysi turkumlarning turlari kiradi.

Bodom (Amygdalus), o’rik(Armeniaca), olcha, olxo’ri(Prunus), shaftoli(Persica).