Shaharlar geografiyasi va geourbanistika asoslari

Keles 
shahri, 1977-yilda 
Zangiota tumani markazi 
Eshonguzar
tarkib topdi. 1978-yilda qishloq xo‗jalik 
mahsulotlarini qayta ishlash asosan paxta tozalash va oziq-ovqat maxsulotlari
ishlab chiqarish asosida 
Oqqo„rg„on
shahri shakllandi. Ohangaron daryosining 
Sirdaryoga quyilish qismida, qulay transport geografik o‗rinda D
o„stobod
shahri 
tarkib topdi. 
Parkent
shahri Parkentsoy va undan tortilgan kanal bo‗yida 
joylashgan. Miloddan avvalgi II – I asrlarda bu erda turar joylar bo‗lganligi haqida 
ma‘lumotlar bor. Uni Toshkent - Parkent avtomobil yo‗li poytaxt bilan bog‗laydi. 

---

68 
1992 - yilda Toshkent - Chinoz avtomagistrali bo‗yida, aholisi asosan sanoat 
va qurilishda band bo‗lgan 
Yangi Chinoz
shaharchasi tashkil topdi. U 
mustaqillikning dastlabki davrida viloyatda vujudga kelgan shaharchadir. 
Toshkent viloyatida 2009-yilda qishloqlar asosida 79 ta shaharcha vujudga 
keldi. 
Shunday qilib, viloyatda hozirgi vaqtda 16 ta shahar 15 ta shaharcha va 75 ta 
agroshaharcha bor. Shaharlarning uchtasi yirik (Chirchiq, Olmaliq, Angren), 3 tasi 
o‗rta, qolgani kichik shaharlar va bu jihatdan u Farg‗ona viloyatiga o‗xshab ketadi. 
Murakkab klassifikatsiya bo‗yicha ular quyidagicha guruhlanadi: 
7-jadval 
Toshkent viloyati shaharlari klassifikatsiyasi 
Shaharlar 
toifasi 
Shaharlar 
Soni 
Ulushi 
Shaharlar nomi 
10 
minggacha 
1/8,9 
Ming 
6,3/1,1 
Yangiobod 
10-20 
minggacha 
2/28,1 
Ming 
12,6/3,4 
Oqqo‗rg‗on, Do‗stobod 
20-50 
minggacha 
7/190,5 
Ming 
43,7/22,6 
Ohangaron, 
G‗azalkent, 
Chinoz, 
Bo‗ka, Keles, Pskent, To‗ytepa
50-100 
minggacha 
3/203,9 
ming 
18,7/24,3 
Parkent, Yangiyo‗l, Bekobod 
100-250 
minggacha 
3/409,2 
ming 
18,7/48,6 
Chirchiq, Olmaliq, Angren 
Jami 
16/840,6 
100,0/100,0 
Jadvaldan ko‗rish mumkinki, viloyat shaharlari ichida quyi toifa shaharlari oz, 
o‗rta qator eng ko‗p, aholi soniga ko‗ra esa yuqori toifa shaharlari ustun turadi. 
Mintaqaning kichik shaharlari asosan qishloq xo‗jaligi mahsulotlarini qayta 
ishlovchi yoki resurs (Yangiobod) shaharlar, yohud tuman markazlari vazifasini 
bajaradi. O‗rta shaharlar tuman markazlari va tor ixtisosli sanoat markazlari bo‗lsa, 
katta shaharlar asosan ko‗p tarmoqli sanoat markazlaridir. Shu o‗rinda aytish 
joizki, Angren MIZda ishlab chiqarish va resurs salohiyatidan foydalanib, yuqori 
texnologiya va kooperatsiya asosida elektrotexnika, mashinasozlik, kimyo va neft-
kimyo, oziq-ovqat, qurilish materiallari va b. sanoat tarmoqlari hamda logistika 
markazi sifatida rivojlantirish ko‗zda tutilgan. Bu esa shaharni yirik sanoat
markaziga aylanishi yo‗lida katta imkon bo‗ladi.