Ш. Шоабдураҳмонов, М. Асқарова, А. ҲОжиев, И. Расулов, X. Дониёров

пирс&нг-чи, болам, ўз ёғингга ўзинг цовурилгунча, дардингна айтйанг-чи,— дер эди Шарофат хола кечқурунлари. (Ас. М.)

2. 
   таъкид, уқтириш маъноларини' қўшади: Азимжон-чи,
   

сенга аммавачча бўлади. (Ас. М.) Мен шу узундан-узоқ ум~ римда-чи, болам, ҳеч қачон бундай ожиз, бундай аянч ҳолга тушган эмасдим. (Ас. М.)
-а(-я) юкламасй: 1) сўроқ билдиради: Шаҳар жуда ҳам ўз- гариб кетибди-да, а ?(Ас. М.) Бутун бошлиқ бир мамлакатни-я? (Ас. М.)

2. 
   ҳис ва ҳаяжон англатадн: Аҳ, цандай сўлйм кеча-я! (0.) Вой, бирам чиройли гул экан-а! (Фад.) Узимизнинг Шодасой лолалари эсингдами, ўтдек ёнарди-я! (Ас: М.)
   
3. 
   тасдиқ, ишонч ифодалайди: Пйтирларни курсиллатиб-'
   

курсиллатиб ўзим ейман — нуцул мой-а. (0.); \

2. 
   таажжуб, ажабланишни билдиради: Мен далада ишла* шим керакмишми?—Мен-а. (0.) Болага ўхшайди-я. (0.)\ ...Одамлар қаёқларга бориб юришади-я... (С. Аҳм.)
   

196. 
     §. Кучайтирув ва таъкид гокламалари (-ку, ҳам, -у, -ю»| *да, -оқ, -ёқ, -ки, -ким). Буидай юкламалар сўз маъносини ку-; чайтириш, шунингдек, таъкид маъноси қўшиш учун ишлати-| лади. !
     

Кучайтирув ва таъкид англатувчи -ку, ҳам, -у(-го), -да, -оқ, -ёқ, -ки(-ким) юкламалари асосан кучайтириш ва таъкид маъ-. нолари англатиш учун ҳўлланади: Анча ерни суғорибсизлар-ку,\ Миробоналар. (0.) Иеча марта учрашай дедим-у, вақтим бўл~\ мади. (0.) Кўкрагингиз ярқ-ярқ қилади-ю, яна яёв келяпсиз..,1 (0.) Пастга агрегатни ўрнаштирасан-да, ҳар ёққа симларни’ тортаберасан. (0.) Бахт сўзи ҳам шунчалар азизки, унга меҳ-1 нат аҳли инқилоб туфайли эришди. («Узбекистон мадания^ ти».)
Бир қиссаким, бунинг сўнгида Севишганлар топишгусидир. (Ҳ. 0.)
ҳам юкламаси кўпинча ўзи кучайтириб ёки таъкидлаб кўр-^? сатадиган сўзлардан қейин келади: Уни ,щм ўқитаман, ўзим ҳам ўқийман. (Ш.) Ҳаққим ҳам бор, имконим ҳам бор. (Ас. М.) Ўшанда дадам %ам фронтда эдилар. (У. Умарбеков.) :
ҳам юкламаси .таъкидланаётган сўздан олдин келиши кам учрайди. ҳам юкламаси такрорланган ҳолда фақат такрорлан- ган бўлаклар олдидагина учраши мумкин. Бундай чоқда так- рорланган бўлаклар санаш йитонацияси билан боғланган бў-_;^; лади. Қутилмаганда мени эсанкиратиб қўйган ҳис ҳам оғир, хам ’ширин эдй. (Ас. М.) Қиш куни гулхан камбағал учун ҳам чипон,щмтўшак,щмпалов.(0.)