Sh. Djumanov, S. Sayfiddinov

Ishlov berilgan sirtning g‘adir-budurligi

Yog‘ochning eng puxta ishlov berilgan sirtida ham g‘adir- 

budurliklar bo‘ladi. G‘adir-budurliklarning kattaligi va xarakteri 

yog‘ochning tuzilishiga hamda kesish asbobining ishlov berish 

sifatiga bog‘liq. Yog‘och sirtining g‘adir-budurligi GOST 

7016— 

75 

ga muvofiq bo‘lishi lozim. G‘adir-budurlik notekisliklarning 

maksimal balandligi 

Rz

max

 

(notekislikning cho‘qqisidan botiq 

joyigacha bo‘lgan masofa) o‘rtacha arifmetik kattalik bilan 

xarakterlanadi va quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

Rz

max

 = N

maxl

 + N

max2

 + N

taxp/n

Bunda, 

N

maxh

 N

max1

, ..., N

max2/n

 

— maksimal notekisliklar 

kattaligi; 

p — 

o‘lchangan notekisliklar soni.

1-jadvalda 

Rz

max

 

kattalikning 

1 — 12 — 

klasslarga mos kela-

digan son qiymatlari berilgan.

1-jadval

Sirtning g‘adir-budurligi 

Rz

max

mkm

Klasslar

Rz

max

mkm

Klasslar

Rz

max

mkm

ко‘pi bilan

ko‘pi bilan

1

1600

7

100

2

1200

8

60

3

800

9

32

4

500

10

16

5

320

H

8

6

200

12

4

Tegishli usullar va ishlov berish rejimlaridan foydalanib, 

yog‘ochga yaxshi asbobda ishlov berib, quyidagi g‘adir-budur- 

lik qiymatlariga mos keladigan sirtlar hosil qilish mumkin:

Ishlov berish turi 

   

RZmax mkm

Yog‘ochni uzunasiga arralash:

oddiy arra bilan ..................................200 ... 800

randalash ............................................60 ... 100

Ko‘ndalangiga arralash:

---

11

oddiy arra bilan ..............................200 ... 800

randalash ........................................100 ... 200

Shpon (payraha) kesish

 ..................100 ... 320

Sirtlarni frezalash

 .............................32 ... 320

Turum qirqish va teshik o‘yish .......60 ... 320

Jilvirlash ..........................................16 ... 100

Qiymati 

R

imax

 

=

 

60 

mkm gacha bo‘lgan g‘adir-budurliklar 

ТСП-4 

asbobi yordamida. qiymati 60 

mkm dan kam bo‘lgan 

g‘adir-budurliklar esa МИС-11 mikroskopi yordamida olcha- 

nadi. lshlab chiqarish sharoitida yog‘och sirtining g‘adir-bu- 

durligi, ko‘pincha, ishlov berilgan sirtni namuna etalonlar sir- 

tiga taqqoslab ko‘rib tekshiriladi. Namuna etalonlari qanday 

tur yog‘ochdan tayyorlangan va sirtiga qanday ishlov berilgan 

bo‘lsa, detallar ham shunday bo‘lishi lozim. Sirtning to‘lqin- 

simonligi va sertukligi esa ko‘z bilan chamalab tekshiriladi.