Sh. Abdullayeva I f. d., prof

56-jadval. 
Risk zonalari 
Yutuqlar Yo‘qotishlar 
Yo‘qotishlar 
umuman yo‘q 
Bo‘lishi ehti-
mol risklar
zonasi 
Kritik risk 
zonasi 
Halokatli risk 
zonasi 
Maksimum 
risk zonasi 
(yo‘qotishlar) 
Risksiz
zona 
Foyda 
Tushum bo‘ladi 
Yo‘qotish 
xavfi bor 
Yo‘qotishlar 
bo‘lishi aniq 
Mulkni ham 
yo‘qotish 
holati. 
Halokatli risk aniq yo‘qotishlar muqarrarligini va bankning foydasi 
mulkiy zarar bilan yakunlanishini ifodalaydi. 
Kreditlarni shu tariqa, ya’ni risk zonalari bo‘yicha turkumlash 
kreditning xavfli zonaga tushishining oldini olish, kredit risklarining 
darajasini kamaytirishga imkon yaratadi. 
[269].
Banklar mablag‘lar yo‘qligi tufayli yuzaga keladigan to‘-
lovga qobiliyatsizlik, moliyaviy va xo‘jalik faoliyatini davom ettirish 
imkoniyatiga ega bo‘lmaslik kabi risklardan ehtiyot bo‘lishlari lozim. 
Agar bank berilgan kredit talabnomasini yaxshilab tahlil qilmas-dan, 
juda katta miqdorda kreditlar bergan bo‘lsa, ularning qaytmaslik 
ehtimoli mavjud bo‘lsa, bunday 
«yomon»
kreditlar bankka katta zarar 
keltirishi mumkin. 
Bundan tashqari, bank portfelining bozor narxi pasayib ketsa, uni 
sotishda bank katta yo‘qotishlarga uchraydi. Bankning moliyaviy ahvoli 
yomonlashib borayotganini bilgan investorlar va omonatchilar o‘z 
mablag‘larini qaytarib olishni boshlaydilar. Bankning bunday ahvolga 
tushishi natijasida, bank faoliyatini tartibga soluvchi organlar uni 
to‘lovga qobiliyatsiz deb e’lon qilishga majbur bo‘ladilar. 
Bankning inqirozga uchrashi nafaqat bank uchun, balki uning 
aksionerlari va omonatchilari uchun xam juda katta salbiy oqibatlarga 
olib kelishi mumkin. Bunday banklarning aksiyalari bozorda juda past 
baholarda sotiladi va bank o‘zining depozit sertifikatlariga yuqori foiz 
stavkalari o‘rnatishga majbur bo‘ladi.

---

420