Сборник научных трудов по материалам Международной научно-практической

 
212 
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
mustaqil fikirlar asosida yondashish va uddalay bilishga o`rgatish orqali kelajakdada yetuk bir kasb 
egasi bo`lib yetishiga imkoniyatlar yaratib berishdir. 
Foydalangan adabiyotlar. 
1. Sanaqulov X.R., Xodieva D.P., SatboevaM.“Mehnat va uni o`qitishmetodikasi” Toshkent, 
2015 yil 
2.Sanaqulov X.R. Xodieva D.P “Mehnat ta`limidan amaliy ishlar”TDPU, 2007 yil 
3. Sanaqulov X.R., Xodieva D.P., SanaqulovаA.R. “Mehnatta’limi” Ikkinchi sinf o`quvchilari 
uchun darslik.T. “Sharq” 2016 yil. 
4.ErgashevSh.vaboshqalar. “Kasblar alifbosi” Ўқув қўлланма. “Yurist-mediamarkazi” 
2008yil 
5. Pereverten V. “O`quvchilarda ijodkorlikni shakillantirish” T. “O`qituvchi”. 1990y. 
OLIY O'QUV YURTLARIDA JISMONIY TARBIYA VA SPORTNI 
RIVOJLANTIRISH 
 
Sangirov N.I.– Jismoniy madaniyat kafedrasi v.b.dotsenti, Nizomiy nomidagi TDPU, 
Toshkent, O‘zbekiston. 
Annotatiya:
Ushbu maqolada oliy o'quv yurtlari talabalarining jismoniy tarbiya intizomiga 
bo'lgan munosabati, jismoniy tarbiya jarayoniga jalb qilish darajasi, shuningdek ularning hayotidagi 
sportning ahamiyati tadqiqot orqali o'rganildi va tahlil qilindi. 
Tayanch so'zlar: 
jismoniy tarbiya, sport, motivatsiya. 
Jismoniy tarbiya va sport har doim mamlakatimiz hayotida katta rol o'ynab kelgan. Shunga 
qaramay, endi biz ushbu madaniyatlarning rivojlanishida yangi bosqichga o'tdik. Sportni 
ommalashtirish kundan-kunga o'sib bormoqda: stadionlar, sport maktablari va sport klublari 
ochilishi sportchilarimizning sport bilan shug‘illanishlari uchun sharoitlar yaxshilanmoqda. Ammo 
hamma narsa bir qarashda ko'rinadigan darajada to'g'ri emas. 
Oliy o'quv yurtlari jismoniy tarbiya va sport hamda sog'lomlashtirishga muhtoj, chunki 
yildan yilga talabalar jismoniy rivojlanishiga kam e'tibor berishadi. Bizningcha, bu noto'g'ri, chunki 
sport nafaqat jismoniy shaxsning jismoniy sifatlarini yaxshilaydi, u insonning psixologik 
fazilatlariniham rivojlantirishga qodir. 
Jismoniy tarbiya va sport inson organizmi uchun foydali ekanligi tasdiqlangan. Suyaklar 
yuklamalarga chidamli bo'lib, mushaklarni hajmi oshib, katta kuchga ega bo'ladi. Yugurish paytida, 
suzish, sport zalida mashq qilish, mushaklarga kislorod tashish yaxshilanmoqda, ilgari dam olgan 
qon kapillyarlarini va keyinchalik yangi tomirlarning paydo bo'lishini faollashtiradi. Ko'p 
miqdordagi kislorodni iste'mol qilish mushak to'qimalarining kimyoviy tarkibini o'zgartiradi - 
energiya moddalarining kontsentratsiyasi oshadi, va metabolik jarayonlar, shu jumladan oqsil 
sintezi, tezroq oqishni boshlaydi, yangi mushak hujayralari hosil bo'ladi. Mushak-skelet tizimini 
kuchaytirish osteoxondroz, osteoporoz, ateroskleroz, artroz, churra disklari rivojlanish xavfini 
kamaytiradi. Va bu sportning barcha xususiyatlari emas. 
Jismoniy faoliyatning inson ruhiy salomatligiga ta'siri quyidagicha ifodalanadi: 
1 - jismoniy faoliyat bilan bog'liq bo'lgan inson faoliyati organizmning tiklanishini 
yaxshilaydi, bu esa charchoqning pasayishiga olib keladi. Bundan xulosa qilishimiz mumkinki, 
insonning mahsuldorligi oshadi, tugallangan holatlar ko'proq bo'ladi, bu esa ko'proq tinchlik va 
quvonchni anglatadi. 
2 - Depressiya va xavotirlik odamlar hayotida jismoniy faoliyatning etishmasligining 
natijasidir. Xavotir va ruhiy tushkunlik ruhiy stressni engishga qodir emaslikning odatiy 
alomatlaridir. 

---

BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI