Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий

АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ СОҲАСИГА ОИД ФАНЛАРНИ 
ЎҚИТИШДА ХОРИЖИЙ ТИЛЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ 
Мамадалиев Х.А., Ортиқова Ф.С., ТАТУ 
Маълумки, 
ўқув 
жараѐнидаги 
асосий 
восита 
– 
бу 
тил 
ҳисобланади. Таълим тизимининг исталган даражасидаги талабаларнинг 
нимани англаши кутилса, барчаси эшитилади ѐки ўқилади. Таълим олиш 
чоғида барча нарса устозларга боғлиқ бўлмай, билим даражасини ошириш учун 
қўшимча ўқув дарсликларидан фойдаланиш ҳар бир талаба учун жуда муҳим 
ҳисобланади. Ўқув адабиѐтларининг технологияга асосланган тури ўзбек 
тилида кам учраши ҳеч кимга сир эмас. 
Компьютер технологияси давлатимизда энди ривожланиб келаѐтган 
соҳалардан бири бўлганлиги сабабли ҳам давлат тилидаги адабиѐтларни топиш 
муаммо келтириб чиқаради. Айнан мана шу ҳолатда талабаларнинг билим 
олиши учун уларнинг хорижий тилни билишлари анчагина ѐрдам беради десак 
муболаға бўлмайди. Талабалар таълим олиш учун хорижий тилларни 
билишлари муаммосининг долзарблиги ҳам ана шунда. Ҳозирги кунда бутун 
дунѐда энг кўп фойдаланиладиган тилларнинг сон жиҳатдан кўлами қуйида 
жадвал орқали келтирилган (1-жадвал). 
1-жадвал. Дунѐ бўйлаб энг кўп фойдаланиладига тиллар 
 
Давлат номи 
Фойдаланувчиларнинг 
сони 
1 
Инглиз тили 
1,132 миллиард 
2 
Мандарин хитой тили
1,117 миллиард 
3 
Ҳинд тили 
615 миллион 
4 
Испан тили 
534 миллион 
5 
Француз тили 
280 миллион 
Компьютер технологияси ривожланган мамлакатлар ҳам юқорида 
келтирилган 1-жадвалда берилган тиллардан фойдаланишади. Айнан шу сабаб 
хорижий тиллардан бир ѐки бир нечтасини билиш мақсадга мувофиқ. 

---

212 
Ижтимоий тармоқ орқали керакли ўқув дарслигини топиш учун ҳам ҳеч 
бўлмаганда 
хорижий 
битта 
тил 
билишингиз 
зарур. 
Географик 
жойлашувимиздан келиб чиққан ҳолатда биз рус ѐки инглиз тилини билсак 
адабиѐтларни топиш ва улардан фойдаланиш анча қулай бўлади. 
Ижтимоий тармоқларда турли хил таржимон дастурлар ѐрдамида ўқув 
адабиѐтлардан фойдаланиш ҳам мумкин бироқ, маълумотни тўлалигича 
мазмунини англашга бу eтарли бўла олмайди. Интернет тармоқларида 
учрайдиган илмий ҳамда бадиий адабиѐтларининг қайси тилда учраши 
миқдорий жиҳатдан қуйидаги жадвалда келтирилган (2-жадвал). 
2-жадвал.Ижтимоий тармоқларда энг кўп тарқалган китоблар сони ва фоизи