Say d u lla m irzayev

126

---

Yo V/ ekan h issi m illiy a t kalon larda
H am m asin in g da ’vosi bil, ekan zabon larda.
Hamza 1917-yil fevral burjua-demokratik inqilobini quvonch 
bilan kutib oldi. Negaki, shoir inqilob mehnatkashlarga ozodlik 
keltiradi deb o ‘yladi. Yaxshiyamki, Hamza bu inqilobning asl 
mohiyatini tezda anglab oldi. Hayot haqiqati Hamzaning ko‘zini 
ochdi. Shoir 1917-yil mart oyida Qo‘qon shahrida «Kengash» 
nomli jurnal chiqara boshlaydi. Ammo M uvaqqat hukumat 
nam oyandalari unga haqiqatni aytish imkonini berishmaydi. 
Birinchi soni chiqishi bilanoq bu ju rn al taqiqlanadi. Shu 
munosabat bilan Hamza quyidagilarni yozgan edi: «Kengash» 
ismida b o ‘lib chiqqan jurnalda muallimlar noshir va kamina 
mudir va mas’ul muharrir edim. Mana taassuf, bir nomerning 
o ‘zidagina ittifoq o'zgardi. Bunday hurriyati kalom vaqtida 
tilimni so‘zlovdan, qalamimni yozuvdan to'xtatdilar... Eski 
hukumat vaqtida o‘nar turli gazetaga bir senzur qarovina qarshi 
mening 15 kunlik jurnalim birdan to ‘rt senzur taxti nazoratina 
olindi. Mana shuning uchun sof vijdonim yangidan bo‘lgan bu 
istibdodni hargiz qabul etmaganga, daf’atan eshitilishga ayb 
b o isa ham mudir va muharrirlikdan iste’fo bermoqqa majbur 
b o ‘ldim»29. Shundan keyin H am za M uvaqqat hukum atni, 
burjua inqilobini fosh qilib «Shundoq qolurmi?», «Hoy ishchilar» 
kabi otashin she’rlar yozdi.
H am za 1917-yilning aprel oyida yozgan « S hundoq 
qolurmi?» she’rida fevral burjua inqilobidan so.‘ng hokimiyat 
tepasiga chiqib olgan xudbin korchalonlarga qarata nafrat bilan: 
«Turkistonning istiqboli siz xoinlarga qolurmi?!» — deya xitob 
qiladi. «H oy ishchilar» she’rida esa m avjud hokim iyatni 
ag‘darish g‘oyasini olg‘a suradi:
Q urollan, m ehn atch ilar!