Say d u lla m irzayev

Sabo, arzim n i y e tk u r, m uhi tobon bir kelib
ketsun,
T am om i husn elini shohi-sulton bir kelib
ketsun.
122

---

U sh b u m iso ld an H am za n in g a n ’anaviy s h e 'n y n l^ a
ehtiromi nechog‘li ulugiigi anglashiladi. Ijodining dastlabki 
davrida Hamza asriy a n ’analar qolipidan chiqmay turib badiiy 
kashfiyotlar qilishga uringan. Bu yo‘lda tinmay o ‘rgangan, 
izlangan. Biroq Hamza atrofdagi voqelikka faol munosabat 
bildiradigan, tinib-tinchimas tabiatga ega ediki, bu holat uning 
ijo dig a ham t a ’sir o ‘tk azm ay q o lm ad i. Y osh sh o ir o ‘z 
davrining muhim ijtimoiy masalalarini yoritishga harakat qila 
boshladi. Bu m a’noda H am zaning 1910-yillarda yaratgan 
«M illiy ashu lalar uchun milliy she’rlar» nomli m ajm uasi 
a lo h id a e ’tib o rg a loy iq . U n d a o ‘sha d av r ru h i, m illat 
turm ushi, orzu-um idlari, yechim ini topish lozim b o ig a n
m uam m olar o ‘z aksini to p g an . S hoir xalq baxtsizligiga 
faqatgina m a ’rifat va m illat birligi barham bera olishiga 
isho n g an ham da b arc h a n i shunga ch aq irg an . U m um an, 
Hamza ijodining ushbu bosqichida chaqiriq she’rlar ustunlik 
qiladi:
Oshab, uxlab h ayvo n d ek y o tm a y lik em di,
To boshgacha illatga b o tm a y lik emdi,
B ir-b irim izn i ushlab odim lash aylik,
G a ze t о 'qib, ju rnallar, y o  
7 
izlash aylik,
M a k ta b ochib, avloda y o  
7 
boshlashaylik.
Hamzaning dunyoqarashiga jadidchilik harakati jiddiy ta’sir 
k o ‘rsatdi. Binobarin, Hamza ijodi jadid adabiyotining asl 
namunalari qatorida turadi.
H am za ijo dini badiiy ta m o y illar, g ‘oyaviy-m avzuviy 
jihatdan shartli ravishda bir necha bosqichga ajratish mumkin. 
Bu bosqichlar shoir asarlarining mazmuniga ham, shakliga ham 
taalluqlidir. Zotan, yillar o ‘tishi, zamon evrilishlari bilan shoir 
dunyoqarashida, estetik mushohadasida o ‘sish-o‘zgarish yuz 
bera bordi.
Ijodining dastlabki davrida Hamzaning an ’anaviy mumtoz 
adabiyotga ixlosi baland b o iib , o ‘z asarlarini shu yo‘sinda 
yaratdi. Ayni sabab uning asarlarida din, diniy, a n ’anaviy 
mavzular asosiy o ‘rinni egallagan edi. Buni adibning maktub, 
maqola va she’rlarida ham kuzatish mumkin: