Say d u lla m irzayev

27 M a ’lum ot olish uchun qarang: 
S. Mirzayev. H am za olim lar nazdida
— «Sharq yulduzi» jurnali, 1979, 7-son.
121

---

Hamza tavalludining 1 OO-yilligiga bag‘ishlab yozgan maqolasida 
ham zash unoslikning o ‘sha davrdagi 
ho lati 
haqida: 
«Adabiyotshunos olimlar: Matyoqub Qo‘shjonov, Izzat Sulton, 
Yusuf Sultonov, Laziz Qayumov, Saydulla Mirzayev, Baxtiyor 
Nazarovlar salmoqli ilmiy-ijodiy ishlar qilmoqdalar» (« 0 ‘zbek 
tili va adabiyoti» jurnali, 1989- yil 1-son), — deb yozgan edi.
TVg^ri, hamzashunoslik yutuqlar bilan bir qatorda zamon, 
hukm ron m afkura ta ’sirida «o‘tkazilgan» jiddiy xatoliklar, 
g‘ayriilmiy talqinlardan ham xoli emasdi. Mustaqillik davri 
im k o n iy atlari, sh a rt-sh a ro it va erkinlik ham zashunoslik 
sohasida asl adabiyot — badiiyat tamoyillariga tayangan holda 
yangi tadqiqotlar bajarilishini taqozo etadi.
* * *
Hamza Hakim zoda Niyoziy nihoyatda m urakkab, biroq 
mazmundor hayot yo‘lini bosib o ‘tdi. U 1889-yilda Q o‘qon 
shahrida tabib oilasida dunyoga keldi. Hamza dastlab boshlang‘ich 
maktab, so‘ng madrasada tahsil ko‘rdi. M a’lum muddat rus-tuzem 
m aktabida ham o ‘qigan. Hamza m adrasa t a ’limi bilan 
kifoyalanmay, mustaqil mutolaaga berildi. U buyuk Navoiy, 
Bobur, Bedil, Fuzuliy, Muqimiy, Furqat kabi mumtoz shoirlar 
asarlarini, Yevropa va Sharq adabiyoti namunalarini o ‘qish- 
o‘rganish tufayli XX asrning boshlariga kelib o‘z davrining ilg‘or 
ma’rifatparvar va xalqparvar ziyolisi sifatida tanildi.
Hamza ijodining ilk pallasi 1905-yillarga to ‘g‘ri keladi. U 
dastlabki she’rlarini «N ihon» («Yashirin») taxallusi bilan 
imzolagan. Hamzaning bu davrda yaratilgan she’rlari aksariyat 
asriy an ’analar qolipida, Muqimiy va Furqat singari millatsevar, 
m a’rifatparvar shoirlarga ergashib yozilgan. Bu havas Hamza 
g ‘azallari vazni, qofiyasi, radifi, hatto mavzusida ham o ‘z 
ifodasini topardi.