Toshmuhammad Niyozovich Qori-Niyoziy

---

Toshmuhammad
Qori-Niyoziy
Toshmuhammad Niyozovich Qori-Niyoziy (
2-sentabr
 
1897
 – 
18-mart
 
1970
) oʻzbek sovet
olimi, 
pedagogi
, matematigi, OʻzSSR Fanlar Akademiyasi akademigi va ilk prezidenti boʻlgan. U
o‘zbeklar orasida O‘ODU (O‘rta Osiyo Davlat Universiteti) fizika-matematika fakultetiga
birinchilardan bo‘lib o‘qishga kirdi va 1930-yili o‘qishni muvaffaqiyatli tugatdi. 1931 yildan 1933
yilgacha universitetning rektori lavozimida ishlaydi. Qori-Niyoziyga o‘zbeklardan birinchi bo‘lib
1931-yili professor unvoni berildi, 1939-yilda esa fizika – matematika fanlari doktori ilmiy
darajasi berildi. 1939-1943 yillar davomida T.N.Qori-Niyoziy O‘zbekistonning jamoatchilik,
madaniyat, maorif va jamoatchilik hayotida muvaffaqiyatli joriy etgan va kirill yozuviga
asoslangan yangi o‘zbek alifbosini qayta ishlashga rahbarlik qildi. 1946 yildan boshlab T.N.Qori-
Niyoziy doimiy ravishda TIQXMMI (Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini
mexanizatsiyalashtirish muhandislari instituti) oily matematika kafedrasi mudiri bo‘lib ishladi.
T.N.Qori-Niyoziy o‘zbek matematika terminologiyasi, oliy va o‘rta o‘quv muassasalari uchun
haqiqiy matematik adabiyotlar asoschisi hamda fan tarixi bo‘yicha yirik mutaxassis hisoblanadi.
Uning uch yuzdan ortiq ilmiy ishlari nashr qilingan, jumladan, fan sohasida olamshumul ixtiro
sifatida chuqur tan olingan «Ulug‘bekning astronomiya maktabi» monografiyasi 1952 yilda
davlat mukofotiga sazovor bo‘ldi.

---