Say d u lla m irzayev



Download 9,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/296
Sana12.07.2022
Hajmi9,12 Mb.
#782854
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   296
Bog'liq
xx asr o\'zbek adabiyoti. mirzayev s

Turg'il, darddan jismingni sog'la, Turkiston,
Donish о ‘tiga bag ‘ring dog ‘la, Turkiston,
Belga himmat kamarin bog ‘la, Turkiston,
Ma ’rifatga yetmoqni chog ‘la, Turkiston,

Ilm
— 
bir gavhari noyob, yo ‘q о ‘Imas, bitmas.
Ilm
— 
bir nuri ziyodirki, jilosi ketmas.
tid ag i ilg ‘or a n ’a n a la r va ja h o n
‘rgan
17


yaratdilar. So‘z minbardan turib, mehnatkash xalqqa yangicha 
chaqiriq, yangicha shiorlar bilan m urojaat etish vositasiga 
aylandi:
Necha asrlar uxlading yotib,
Kumushdek taning balchiqqa botib,
Bir parcha kuygan qora non uchun
Yoshlik chog 'ingdan о

kuching sotib.
Ishchilar, uyg'on, uyg'on, uyg'on,
Senga ishlashga yetishdi zamon.
20-yillarda shoirlar safi G ‘ayratiy, G ‘. G 'ulom , Oybek, 
H. Olimjon, U yg'un, Elbek, Botu, Yashin, M irtemir, Sobir 
Abdulla kabi yosh iste’dodlar hisobiga kengayib bordi. Ular 
ustozlar izidan borgan va ular m ahoratini o ‘rgangan holda 
o ‘sha d av rd a g i ijtim oiy-siy o siy h a y o t h aq id a yo zd ilar. 
G 'ayratiyning «Erk tovushi» (1927), «Yashash taronalari» 
(1928) to ‘plamlariga kiritilgan she’rlari bunga misol b o ‘ladi. 
Shoir o ‘z she’rlarida yer-suv islohoti («Yer ishlaganniki», 
«Qo‘shchi ashulasi»), xotin-qizlar ozodligi («Men erkli», «Bir 
qiz kuylarkan»), yangi hayot va erkin mehnat («Temir bilaklar», 
« M eh n at va tu rm u sh » , «Ish v aq ti» , «D eh q o n qizi», 
« K o ‘ram an » ) k ab i zam o n aviy m a v zu larn i aks e ttirg a n . 
Shuningdek, G ‘ay ratiy yangi 
0
‘zbek sh e’riy atig a san o at 
m avzuini olib kirdi. Shoirning «N eft b u lo g ‘i», «B o‘zsuv 
b o ‘ylarida», «Brigada signali», «Ishchi xotin», «Zarbdor qiz» 
kabi she’rlarida ishchilar hayoti, mehnati va orzu-istagi aks 
ettirilgan. G ‘ayratiy « F a rg ‘ona», «M ening tu y g ‘ularim », 
«Shoir», «Ey qalam» kabi she’rlarida yangi hayot va erkin 
mehnatni, xalqlar do‘stligi va chin insoniylikni kuylaydi.
Qisqasi, yangicha mazmunni yangicha shaklda ifodalashga, 
y an g ilik k a in tilish , zam on ta la b la rig a h o zirjav o b lik , 
minbarboplik va xalq qo‘shiqlari ruhiga ham ohanglik — bu 
d av r sh e ’riy atin in g m uhim x u su siy atlari sifatid a k o ‘zga 
tashlanib turdi. Ayni chog'da, g‘oyaga berilib, badiiylikka 
yetarli e ’tibor qilmaslik, madhiyabozlik, zamonasozlik va quruq 
ritorika kabi qusurlar ham 20-yillar she’riyatida yaqqol seziladi.
18


20-yillarning ikkinchi yarm igacha asosan o'rg anish va 
izlanish davrini o ‘tagan G ‘afu r G 'ulom , H am id Olimjon
Oybek, Uyg'un, Usmon Nosir, Mirtemir, G'ayratiy, Shayxzoda 
singari shoirlar XX asrning 30-yillarida ijodiy kam olotga 
y etdilar. N a tija d a , 30-yillar o 'zb e k sh e’riy atid a «X alq», 
«D iyorim » 
(C h o 'lp o n ), 
« T u rk sib
y o 'lla rid a » , 
« Y alo v b a rd o rlik k a »
(G ‘. G 'u lo m ), 
« O 'z b e k isto n » , 
«K uychining xayoli», « 0 ‘rik g ullaganda» (H. O lim jon), 
«Tonggi b o ‘sa», «Kuz qo‘shiqlari» (Uyg'un), «Fanga yurish», 
«O 'zbekiston» (O ybek), «Y urak», «Y oshlik», «M ehrim», 
«She’rim» (U. Nosir) kabi ko'pgina tyidiiy jihatdan baquvvat 
she’rlar paydo bo'ldi. Ularda kishilarning his-tuyg'ulari, orzu- 
umidlari, ulug' maqsad uchun kurashlari aks ettirilgan.
30-yillarga kelib, o'zbek she’riyatida shakl va mazmun 
sohasida bir qancha yangiliklar vujudga keldi, K o'plab chuqur 
mazmunli go'zal poetik asarlar yaratildi. she’riyat yangi mavzu 
va yangi o b ra z la r b ilan bo y id i. s h e ’riy a tn in g b u n d ay
xususiyatlari C h o 'lp o n , H. O lim jon, Oybek, G ‘. G 'u lo m , 
U y g 'u n , S hay xzo da, M irte m ir sin g ari ta n iq li sh o irla r 
ijodidagina emas, balki 30-yillarda adabiyotga kirib kelgan 
Usm on N osir, Amin U m ariy, H asan P o ‘lat, Sulton J o ‘ra, 
Elbek, Tem ur F a tto h , Z ulfiya kabi yosh iste’dodlarn in g
asarlarida ham yaqqol k o 'rin d i. Bu o 'rin d a H. P o 'latn in g 
«Jang ch i», «V aqtim c h o g '» , A .U m ariy n in g «Y oshlik», 
«Shodlik», S. Jo'raning «Shodligim», «Ochiq chehralar» singari 
she’rlarini eslash mumkin.
Olovqalb shoir Usmon Nosir (1912-1944) ijodidan lirikaning 
yangi nam unalarini k o 'p lab keltirish mum kin. Shoir sevgi- 
muhabbatnigina emas, balki katta ijtimoiy-siyosiy masalalarni 
ham o 'tli lirik m isralarda ifodalab, o'quvtjhilar qalbini rom 
etadi. Usmon Nosirning: «Lirikam mening! Yuvgan, taragan, 
qaragan yurtning xizmatin qilishlik vazifang sening»,— degan 
misralarida uning ijodni xalq va ona yurtga xizmat qildirish 
borasidagi fikr poetik ifodasini topgan.
Usmon Nosir ona Vatan va mehnatkash inson mavzulariga 
haqli ravishda qayta-qayta murojaat etadi va har safar mavzuning 
yangi-yangi qirralarini kashf etadi. U yurtsevar shoir sifatida
19


V atan m anfaatini hamma narsadan ustun q o ‘yadi. Shuning 
uchun ham she’rlaridan birida dil so‘zlarini: «Agar, darkor bo‘lsa 
har choq, chorlasa V atan, qo'lyozm alarim ni tashlab, shinel 
kiyaman», — tarzida izhor qiladi. Usmon Nosir «Yurak» she’rida 
ona Vatanga sadoqat bilan xizmat qilib, el-yurt tuzini oqlash, 
V atanni, m ehnatkash xalqni rozi qilish har bir insonning 
muqaddas burchidir, degan fikrni obrazli qilib ifodalaydi:

Download 9,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish