Sarkomastigoforalar sarcomfstigophora

INFUZORIYALAR – INFUZORIA TIPI 
Tuzilishi. Infuzoriyalar eng murakkab tuzilishga ega bo‘lgan bir hujayralilar 
bo‘lib, dastlab pichan ivitmasidan topilgan. “Infuzoriya” so‘zi ham pichan 

ivitmasida yashaydigan hayvonlar ma’nosini aglatadi. Ularning tanasi juda ko‘p 

mayda kipriklar bilan qoplangan (3-rasm). Kipriklar yordamida harakat qiladi. 
Hujayrasida ikki xil yadro bor. Kichik yadrosi – mikronukleus va katta yadrosi – 
makronukleus (mikro – kichik, makro – katta, nukleus – yadro) deyiladi. Kichik 
yadrosi irsiy belgilarni saqlovchi generativ yadro bo‘lib, ko‘payishda ishtirok etadi. 
Infuzoriyalar jinssiz va jinsiy yo‘l bilan ko‘payadi. 
Tipik vakili tufelka infuzoriyasini chiriyotgan o‘simliklar qoldig‘i bilan 
ifloslangan ko‘lmak suvlarda, suvi eskirib qolgan akvariumlarda uchratish mumkin. 
Tufelkaning tanasi cho‘ziq, uzunligi 0,1-0,3 mm, oldingi uchi to‘mtoq, keyingi uchi 
ingichkalashgan bo‘ladi (3-rasm). Hujayrasi sirti qattiq pellikula qobiq bilan 
o‘ralganligi tufayli shakli doimiy bo‘ladi. Pellikula ostida otiluvchi tayo‘qchasimon 
tanachalar - trixotsistalar joylashgan. Xavf tug‘ilganida otilgan tanachalar yirtqich 
hayvon tanasiga sanchilib, uni chuchitadi. Endoplazmasida ikkita qisqaruvchi 
vakuola, juda ko‘p hazm vakuolalari, bittadan loviyasimon katta yadro- 
makronukleus va dumaloq kichik yadro- mikronukleus joylashgan. 
Oziqlanishi. Tufelka tanasining yon tomonida chuqurchasi bor. Chuqurcha 
chetlari kipriklar- membrana bilan o‘ralgan, uning tubida esa og‘iz teshikchasi 
joylashgan. Kiprikchalarning harakati tufayli mayda organizmlar (bakteriyalar) va 
organik moddalar og‘iz teshigiga haydaladi. Og‘iz teshigi qisqa halqum bilan 
tutashgan. Oziq moddalar ana shu halqum tubida to‘planib, ularga sitoplazmadan bir 
tomchi hazm suyuqligi ajralishi bilan hazm qilish vakuolasi hosil shakllanadi. Hazm 
vakuoli halqum tubidan ajralib, sitoplazmaga tushadi. Sitoplazma oqimi bilan 
aylanib yuradigan vakuola ichida oziq hazm bo‘ladi va sitoplazmaga so‘riladi. Hazm 
bo‘lmagan oziq qoldiqlari tananing keyingi qismida joylashgan maxsus chiqaruv 
teshigi –poroshista orqali chiqarib yuboriladi.