Sanoat ishlab chiqarishini tashkil etish

Birinchi bosqich. Korxonaning moliyaviy holatidagi muammolarni aniqlash uchun son va sifat ko‘rsatkichlari asosida to‘liq tekshirish. Bunga quyidagilar kiradi:
- Pullik majburiyatlar va majburiy to‘lovlar bo‘yicha ularni to‘lash muddati kelgan kundan boshlab uch oydan ortiq muddati o‘tgan qarz qonun hujjatlari yoki shartnomalarga muvofiq majburiy to‘lovlarni to‘lash bo‘yicha majburiyatlar va kreditorlarning pullik majburiyatlar bo‘yicha talablarini amalga oshirish vaqtidan boshlab belgilanadi (masalan, byudjetga soliqlarni hisobot davridan keyingi ma’lum sanagacha har oy yoki har chorakda to‘lash muddatlari).
Muddati uch oydan ortiq o‘tgan kreditorlik qarz haqidagi ma’lumotlar Moliya vazirligining 2002 yil 27 dekabrda 140 - son buyrug‘i bilan tasdiqlangan va Adliya vazirligi tomonidan 2003 yil 24 yanvar 1209 - son bilan ro‘yxatga olingan “Buxgalteriya balansi” 1 - son hisobot shakli 602 satrdan yoki “Debitorlik va kreditorlik qarzlari to‘g‘risida ma’lumot” 2 - a moliyaviy hisobot shakli 4 – ustun 4 – satrdan olinadi.
- To‘lovga qobillik koeffitsienti nafaqat debitorlar bilan o‘z vaqtida hisob - kitob qilish va tayyor mahsulotni qulay sharoitda sotish sharti bilan, balki boshqa joriy aylanma aktivlar elementlari sharoitida baholanuvchi korxonaning to‘lovga qobilligini ko‘rsatadi. Koeffitsientning kamayishi korxona to‘lov imkoniyatlarining pasayishi haqida xabar beradi.

Koeffitsient qo‘yidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

Joriy (aylanma) aktivlar A2
Tqk= ------------------------------ = -------------
Joriy majburiyatlar P2- Umm

Bunda:
Tqk - to‘lovga qobillik koeffitsienti;

A2 - Joriy (aylanma) aktivlar (ishlab chiqarish zaxiralari, tayyor mahsulot, pul mablag‘lari, debitorlik qarzlari va boshqalar) balans aktivining II bo‘limi;
P2 - majburiyatlar, balans passivining II bo‘limi;
Umm - uzoq muddatli majburiyatlar, balans passivining II bo‘limi;
Agar to‘lovga qobillik koeffitsienti hisobot davri so‘ngida 1,25 dan past qiymatga ega bo‘lsa, korxona to‘lov qobiliyatiga ega emas deb hisoblanadi.
- O‘z aylanma mablag‘lari bilan ta’minlanganlik koeffitsienti moliyaviy mustahkamlik, korxona egalari va kreditorlar manfaatlarining nisbati uchun zarur bo‘lgan korxonaning o‘z aylanma mablag‘larining mavjudligidan dalolat beradi.
Koeffitsientni quyidagi formula bo‘yicha hisoblash mumkin: